1995&CÀ ¯ǫ̃£õnzøu BUQµª¨¦ ö\´¯ ]Õ»[Põ Aµ_ £øhö¯k¨¦ ö\´ux. 2 C»m\® ©UPÒ ¯õøÇÂmk APvPÍõP öÁÎ÷¯ÔÚº. öÁÎ÷¯ØÓ¨£mhÚº. CßÖ «sk® 2000&CÀ ¦¼PÒ ¯õøÇ Âkuø» ö\´ÁuØPõP ¦¼PÎß £øh{h¨¦ {h¢x Á¸QÓx. C¢u K¯õu Aø»°À uªÉÇ ©UPЮ APvPÍõSÁuØS®, Ch¨ö£¯ºÄUS® Th K´Ä CÀø». ¯õÊUSÒ Áh©õµõm]US®, Á¼Põ©zxUS®, ÁßÛUS® Ch® ö£¯ºÁx J¸¦Ó®. £õUS }¶øn°ß K¯õu PhÀ Aø»ø¯ uõsi uªÌ {õmkUSÒ APvPÍõP ¦S¢x öPõsi¸UQÓõºPÒ. ©Ö-¦-Ó®,

¦¼PÒ ©µ¦ ÁÈ ²zuzxUS Áͺ¢u¤ß, ¬ßÚº ÷£õÀ AßÔ ©UPøÍ £õxPõ¨£õÚ Ch[PÐUS öÁÎ÷Ó ¬ßÚÔ¨¦ ö\´x uõUSuÀ {hzxQßÓÚº; öPõ¶À»õ ²zu {hÁiUøPPÒ ²zuzvÀ AvP©õP C¸¨£uõÀ ¬ßÚÔ¨¦ ö\´¯õu uõUSuÀP÷Í AvP©õP Ch® ö£ÖQßÓÚ. ]Õ»[Põ CµõqÁ® ÷uõÀ ÷©À ÷uõÀÂPøÍ \¢v¨£uõÀ ¬ßÚº ÷£õÀ Ga\¶UøP ¤µ_µ[PøÍ, ¬ßÚÔ¨¦UPøÍ ö\´¯õ©À, ©õÚzvÀ C¸¢x SskPøÍ ©mk÷© ÷£õkQÓx. ²zu öÁÔ¯ºPÒ, ©UPÎß Aµ]¯À Ai¨£øh E¶ø©PøÍ A[RP¶UPõuÁºPÒ ÷uõÀ²® — µUv²® HØ£k®÷£õx "CµõqÁ EͯÀ' ©UPøÍ ©ÛuU ÷Ph¯[PÍõP £õ¨£x®, \®¤µuõ¯ ¬ßÚÔ¨¦PøÍU Th øPÂmk öPõlµ©õP ©UPÒ «x uõUSuÀ {hzxÁx ²zu Áµ»õØÔÀ ¦v¯ Âh¯©À». Cxuõß ²zu® EUQµ® Aøh¢xÒÍ `ǼÀ ÁõÊ® {õ® Gvº öPõÒQ÷Óõ®.

©UPÎß £õxPõ¨£õÚ öÁÎ÷¯ØÓ® Ch¨ö£¯ºÄUS GÚU TÔ ¬ßøÁzu "uØPõ¼P¨ ÷£õº K´øÁU Th' K¯õu Aø»°ß Cµõ-q-Á CµP]¯zøu ¦¶¢u Aµ_ £øhPÒ ö\Â\õ´UPÂÀø». ICRC ö\g]¾øÁa \[P®, UNHCR APvPÐUPõÚ A´{õ |ÖÁÚ® APvPÎß £õxPõ¨£õÚ öÁÎ÷¯ØÓzxUS Gkzu {hÁiUøPPøÍU Th AÊzu©õP GkUPÂÀø» GÚ ¦¼P÷Í Â\Ú¨£kQÓõºPÒ. APvPÒ ¤µa\øÚUS ¬UQ¯zxÁ® öPõkzx CµõqÁ Cµõá u¢vµ {Pºzuø» £»±Ú¨£kzu Gv¶PÒ u¯õ¶Àø». ¦¼PÐUS K´Ä öPõkzx K¯õu Aø»ø¯ £»¨£kzuU Thõx GßÓ vmhzuõÀ, £øhPÎß GÔPøÚ Ãa_®, Ssk Ãa_® K´Ä JÎa\À CßÔ öuõhºQÓx.

¯õÊUS® & v¸÷Põn ©ø»US® Cøh°»õÚ £¯oPÒ P¨£ø» C¯USÁvÀ AUPøÓ Põmh¨£kQÓx. ³ß ©õuzvÀ ¯õÊUS Á¢u EnÄU P¨£ø» (?) ¦¼PÒ £øhPÐUS B²u®, EnÄ öPõsk ö\À»¨£mhuõP TÔ uõUQ ­ÌPizuÚº. Ph¼À, Aµ_ ©UPÐUPõÚ EnÄ ¯õÌ Â¯õ£õ¶PÒ Gkzx ö\ßÓÚº GßÓx. uøµÁȨ ÷£õUSÁµzx CÀ»õu |ø»°À, PhÀÁȨ ÷£õUSÁµzvÀ HØ£mh ö{¸UPi¯õÀ, P¸[÷P\ß xøÓ, v¸÷Põn©ø» xøÓ ¬Põ®PÎÀ ©UPÒ Põzx QhUQßÓÚº. C¨÷£õx ICRC, Aµ]h®, ¦¼PÎh® uõUSÁvÀø» GßÓ EÖvö©õÈø¯ GÊv Áõ[QU öPõsk "Ô[÷Põ ]mi' ""v¸-©-ø» {P-µ®'' GßÓ P¨£ø» ©UPÒ, EnĨ £¶©õØÓzxUS C¯UP J¨£¢ u® ö\´xÒÍÚº. ÷ÁÖ P¨£ÀPÒ C¯UP¨£k® GÚ öu¶QÓx. UNHCR Ch® ö£¯º¢÷uõ¸UPõP APvPÒ {»ß¦¶ |ø»¯[PÐUS 70 C»m\® ¹£õ´ ÁÇ[Q²ÒÍx.

öuß©µõm]¯À 40,200 ©UPÒ Ch® ö£¯º¢xÒÍÚº. GÔPøÚ Ãa_US £¯¢x ©UPÒ £x[S SÈPÎÀ EÒÍÚº. Ssk Ãa_UPÎÀ £õvUP¨£mh ©UPÒ ©¸zxÁ Á\v CßÔ ÁÄÛ¯õÄUS®, ©À»õÂUS® öPõsk ö\À»¨£kQßÓÚº. £» £zx ÷£º CÓ¢x ÂmhÚº. MSR, ICRC FȯºPøÍU Th GÀ»õ ²zu¨ £SvPÐUS® ö\ßÖ ©UPÐUS EuÁ Aµ_ AÝ©v¨£vÀø», \[S¨¤mi ÁȯõP ©UPÒ ÁßÛUS ö\À» 4 {õmPÒ BQÓx. ²zu® ÷©¾® ¶Áøh²® GÚ ©UPÒ Gvº£õº¨£uõÀ Aµ_ Pmk¨£õmk £SvUSÒ ö\ÀÁøu uºUQßÓÚº. ÁßÛ°À EÒÍ £øǯ APvPÐhß ÷©¾® GsoUøP TkQÓx. EnÄUS®, ©¸¢xUS®, ©øÇ, öÁ°À ÷PõµzuUS®, ö£õ¸ÒPøÍ _©¨£uØS®, £õxPõ¨£õP ¬ß÷Ú {h¨£uØS® ©UPÒ £k® ÷ÁuøÚPÒ, ²zu® ¦¶QÓÁºPÒ £k® Pèh[PøÍ Âh Tku»õPÄÒÍx öPõlµ©õPÄÒÍx. -Á-Ä-Û-¯õ-ÂÀ AP-v-PÒ u[-P-Îß £nU öPõk¨-£--Ú-Ä, Em-£-h ]» ÷Põ¶U-øP-P-øÍ ¬ß-Û-Öz-v Es-nõ-Â-µ-u¨ ÷£õµõm-h® {hz-v-²Ò-Í-Úº. ¯õÈÀ 1260/& ö£Ö-©-v-¯õ-Ú E»º En-Ä ÷£õuõ-x GÚU ÷Põ¶¨ ÷£õµõ-hz u¯õ-µõQ Á¸-Qß-Ó-Úº.

¦x ¡ØÓõsiÀ ©ßÚõ¶À C¸¢x uªÌ{õmkUS "K¯õu PhÀ Aø»ø¯' uõsi 1300&US® ÷©Ø£mh APvPÒ ö\ßÔ¸UQÓõºPÒ. uªÉÇ ©soÀ £k® ö\õÀö»nõ x¯µ[PøÍ, xߣ[PøÍz uõsi, E°øµ¨ £õxPõUP, ÁõÌøÁz uUPøÁUP ¬øÚ²® uªÉÇ APvPÒ Pøµ°¾®, Ph¼¾® £hSPξ®, PhÀ vmkUPξ® ÁõÌÁõ \õÁõ GÚ uzuÎzx Pøµ÷¯Ó ÷Ási²ÒÍx. C¢v¯ ©zv¯, ©õ|» Aµ_PÎß APvU öPõÒøP°À HØ£mkÒÍ ©õØÓ®. CxÁøµ ug\® ÷Põ¶a ö\ßÓ APvPÒ AÝ£ÂUPõu PhÀ x¯µzøu CßÖ APvPÒ ¬P[ öPõkUQßÓÚº.

21 APvPÒ ³ø»°À Ph¼À ­ÌPizx öPõø» ö\´¯¨£mhx. S¬v GßÓ CÍ® ö£s £hS KmiPÍõÀ £õ¼¯À £»õzPõµzxUS EÒÍõUP¨£mhx. APvPÒ EhÀPÒ Pøµ°À ¤n[PÍõP Jx[Q¯ ÷Põµ |PÌa]PÒ, PÖ¨¦ ³ø» APvPÒ ÁõÌÂÀ CßÖ® öuõhºÁøu Põmi¯x.

uøµ°À ©mk©À», Ph¼¾® APvPÒ ­ÌPiUP¨£kÁx ö£sPÒ £»õzPõµ¨£kÁx öÁΨ£mh ]» ö\´v ©mk÷© Cx. ­ÌPiUP¨£mh ©øÓUP¨£mh ö\´vPÒ GzuøÚ?

uø» ©ßÚõ¸US® & uÝè÷PõiUS® Cøh¨£mh PhÀ yµ® 18 KM C¢u¨ £õøu°À 8 ©nÀ vmkUPÒ C¸UQßÓÚ. 3 C»[øP PhÀ GÀø»USÒ, 5 C¢v¯ PhÀ GÀø»USÒ EÒÍx. C¢v¯µ_ (©zv¯ & ©õ|») uªÉÇ APvPÒ uªÌ{õmkÒ ~øÇÁøu C¨÷£õx ¸®£ÂÀø». ""APvPÒ Á¸Áøu ¬ÊUP ¬ÊUP ukUP ¬i¯õÂmhõ¾®, SøÓUP ¬¯Ø] GkUQ÷Óõ®. APvPÐhß £¯[PµÁõvPÒ (¦¼PÒ) JßÖ P»¢x Á¸ÁuõÀ Aøu uk¨£x u©x Phø©'' C¢v¯ PhØ£øh öPõ©õshº ¤µõß]ìß TØÖ Cx; 21 APvPÒ Ph¼À ­ÌPiUP¨£mhx £ØÔ uªÌ{õmk AvPõ¶ J¸Áº. ""CzuøP¯ ¤µa\øÚPÒ C¸¨£uõÀ APvPÒ u[PÒ {õmiÀ C¸UP £ÇP ÷Ásk®'' GßQÓõº.

APvPøÍ Tmia ö\ßÖ Pøµ ÷\ºUS® Âø\¨£hSPÒ, C¢v¯U PhØ£øh, Ph÷»õµ PõÁÀ £øh, ÷µõ¢x¨ £øhPÍõÀ £Ô¬uÀ ö\´¯¨£kQÓx. £hS KmiPÒ øPx ö\´¯¨£mk ]øÓ°À AøhU¨£kQÓõºPÒ. Pøµ CÓ[Q¯ APvPÒ £» ÁøP¯õÚ Â\õµønPÐUS ¦»Úõ´Ä¨ ¤¶Ä (Á) ö£õ¼\õÀ Em£kzu¨£kQßÓÚº, \¢÷uQUP¨£k£ÁºPÒ uÛ¯õP ¤¶UP¨£mk Gkzx ö\À»¨£kQÓõºPÒ. C[S® ¦»Úõ´Ä¨ ¤¶ÄUS EuÄ® uªÌz x÷µõP BÒUPõmiPÒ ö\¯À£kQßÓÚº.

uø» ©ßÚõ¶À uø»US 5000/& ¬uÀ 15,000/& Áøµ APvPÒ £hQÀ ö\À» £n® Á`¼UP¨£kQÓx. (APv HøÇ ©UPøÍ uªÌ{õmkUS Tmia ö\À» C¢u ¯õ£õµ®, £nUPõµ APvPøÍ öÁÎ{õkPÐUS Tmia ö\À» 5 C»m\® ¬uÀ 15 C»m\® Áøµ, BÒ Phzx® ¯õ£õ¶PÒ C¢u ²zuzvÀ E¸ÁõQ C¸UQÓõºPÒ. Áͺ¢x C¸UQÓõºPÒ.) £hS KmiPÒ PhØ£øhUS £¯¢x APvPøÍ 4&Áx, 5&Áx ©nÀ vmkUPÎÀ CÓUQ ÂkQßÓÚº. AÀ»x «ß¤iUP PhÀ GÀø» uõsi Á¸® uªÇP «ÚÁºPÎh® uø»US Âø» ÷£] APvPøÍ £hS ©õØÔ ÂkQÓõºPÒ. ]» ÷ÁøÍPÎÀ «ß¤i¨ £hSPÒ uªÇPU Pøµ v¸®¦®÷£õx, PhÀ öPõ¢uΨ£õP C¸US®÷£õx u[PÎß £høP²® AÁØÖhß ÷\º¢x ö\ßÖ 6&Áx, 7&Áx vmkUPÎÀ, PøµPÎÀ CÓUQ ÂkQßÓÚº. 6&Áx vmiÀ C¸¢x Pøµ PsqUS öu¶²®. Czvmk 5 Ai usp¶À EÒÍx. CzuøÚ ÷ÁuøÚPÎß ¤ßuõß A¶a\¬øÚ, uÚè÷Põi°À APvPÒ Pøµ ÷\ºQßÓÚº. ¤ß ÷\õuøÚPÐUS ¤ÓS ©sh£® ¬Põ¬USÒ ö\ÀQÓõºPÒ. ÷ÁÖ ¬Põ®PÐUS ¤¶zx Aݨ£¨£kQÓõºPÒ.

uø» ©ßÚõ¶À B°µU PnUPõÚ APvPÒ £], £miÛ²hß SÇ¢øuPÒ, ]ÖÁºPÒ, ö£sPÒ, ¤ÒøÍz uõa]PÒ GÚ PhÀ uõsi E°øµU Põ¨£õØÓ PõzxU QhUQßÓÚº. uøµ°À ÁõÇ AÝ©vUPõx Ssk ©øÇ ö£õÈ¢-u ]Õ»[Põ Áõß £øh²® CµõqÁ¬®, PhÀ uõsia ö\À» PhØ£øh-²® ukUQÓx. 350 APvPÒ {kUPh¼À ¤iUP¨£mk, ©ßÚõ¶À ukzx øÁUP¨£mkÒÍÚº. CÍ® Á¯xøh¯ÁºPÒ CµõqÁ ¬Põ®PÎÀ \ø©¯À, x¨¦µÄ £oPÒ ö\´¯ øÁUP¨£kQßÓÚº.

³ß {k¨£Sv°À 26 APvPÒ £hS KmiPÍõÀ (vmiß ö£¯º¨ £»øP ©õØÓ®, PhØ£øh Aa\zuõÀ) 3&Áx ©nÀ vmiÀ CÓUQÂh¨£mhÚº. 2 {õÒ PhØPõØÖ Sκ. EnÄ, uspº CßÔ APvPÒ Põzx C¸¢uÚº. uªÇP Aµ÷\õ, C¢v¯ PhØ£øh÷¯õ Põ¨£õØÓÂÀø» EuÁÂÀø». C»[øPU PhÀ GÀø»USÒ uø»°hU Thõuõ® (C¢v¯ ¬¨£øhPЮ ©Ûuõ¤©õÚ Eu¯õP ¯õÈÀ C¸¢x ]Õ»[Põ £øhPøÍ öÁÎ÷¯ØÓ u¯õµõP C¸¢uÚ. Pøh]°À Aµ_US 450 ÷Põi ¹£õ öPõkzux.) ]Õ»[Põ PhØ£øhUS uPÁÀ öPõkzx ]Õ»[Põ PhØ£øh ö\ßÖ øPx ö\´x Á¢ux. 26 A-P-v-P-ÎÀ -J-¸Áº ©nÀ vm-iÀ CÓ¢-x-Âm-hõº, Cß-öÚõ-¸-Áº ©¯U-P-¬Ø-Ó |ø»-°À C¸¢-u-Á-øµ-²® A[-÷P Âm-k Âm-k 24 AP-v-P-øÍ ¤iz-xU öPõs-k Á¢-x ©ßÚõº }v©ßÓzvÀ J¨£øhUP¨£mhÚº. GßÚ öPõkø© Cx. Ph¼À ­ÌPiUP¨£mh APvPÐUPõP £õ¼¯À £»õzPõµ® ö\´¯¨£mh S¬vÛUPõP |¯õ¯® ÷Põ¶ Pspº ÁiUP ¬iQÓx. PÖ¨¦U öPõi HØÓ ¬iQÓx uªÌ{õmk APv ¬Põ® ©UPÍõÀ }v÷Põ¶ |¯õ¯® ÷Ási, Põ¢v°ß ©soÀ J¸ AQ®ø\ öÁizöuÍ ÷Áshõ©õ?

]Õ»[Põ Aµ_®, C¢v¯µ_® APvPøÍ G¨£i AqSQÓx GߣuØS ÷ÁÖ Euõµn® ÷Ásk©õ? uªÉÇ ©UPÐUPõP C¢v¯õ uø»±mhõÀ GØP»õ® GßQÓx OFFER u¢øu ö\ÀÁõÂß ©Pß \¢vµPõ\ß, DÇ _u¢vµß, DÇ APvPÒ ¦ÚºÁõÌÄU PÇPzvß, uø»ø©°ß Aµ]¯À GßÚ Gߣx APv ÷\øÁ GßÚ Gߣøu CÛ²® APvPÒ ¦¶¯õ©À C¸UP ¬i¯õx.

uªÌ {õmkUS Á¸® HøÇz uªÉÇ APvPÎß AÔ¯õø©, PÀ Cßø©, HÌø© GÀ»õÁØøÓ²® GÀ»õ A÷¯õUQ¯ºPЮ, ¯õ£õ¶PЮ AÁºPÐUPõÚ Aµ_PЮ, BnõvUP öÁÔ¯ºPЮ H©õØÔ £¯ß£kzvU öPõÒQÓõºPÒ GßQÓõº APvPÐUPõP BuµÄ¨ £o°À Dk£k® "¤µnÁõÚ¢uõ' «sk® APvPÒ ¤µa\øÚ ÂìÁ¹£® GkzxÒ-Í-x.

]Õ»[Põ CÚÁõ-u Aµ]ß uªÈÚ JkUS¬øÓõÀ CÚUP»Áµ[PÍõÀ, 1958 ¬uÀ 1983 Áøµ £õvUP¨£mh uªÌ ©UPÒ C»[øPz wÄUSÒ Ch® ö£¯º¢uõºPÒ. APvPÍõÚõºPÒ ""»[Põµõo''&C¼¸¢x ""»[Põ¬izu'' P¨£À Áøµ HØÔ CÓUSQÓx.

1983&PÐUS ¤ß, uªÈÚ¨ £köPõø»US ¤ß uªÉÇ APvPÒ ¤µa\øÚ J¸ EÒ{õmk ¤µa\øÚ GßÓ GÀø»ø¯z uõsi E»PÍõ¯ ¤µa\øÚ¯õP ©õÔÂmhx. Â÷\\©õP C¢v¯õÂß uø»±k Gߣx ÷{µi¯õP APvPÒ ÂÁPõµ[PøÍ Põmi öÁΨ£mk |ØQÓx. 83&PÎß ¤ß APvPÒ ÂÁPõµ® ²zuzxhß öuõhº¦£mhuõP ©õÔÂmhx. ²zu® EUQµ® Aøh²®÷£õx APvPÒ öÁÎ÷¯ØÓ® ©ØÖ® Ax öuõhº£õÚ ]UPÀPÒ AøÚzx® ÂìÁ¹£® GkUS®. C¢v¯z uø»±mkUS GvµõÚ ÷£õx® ]Õ»[Põ Aµ_UP GvµõPÄ® uªÉÇ ÷u]¯ Âkuø» ²zua ö\¯Ø£õkPÎß uõUP®, APvPÒ ÂÁPõµzvÀ Aiö¯õØÔ |ØQßÓx. APvPÒ ¤µa\øÚUS® ²zu |Özu® Aø©v, \©õuõÚ® CÁØÖUS Cøh°»õÚ EÓøÁ öÁΨ£kzxÁuß ÷£õUQÀ BUQµª¨¦ Aµ]¯¾®, Âkuø» Aµ]¯¾® E»PÍÂÀ Gvº Gvº |ø»°À C¯[QU öPõsi¸UQÓx.

BUQµª¨¦ £øhPÎß Pmk¨£õmk £SvUS®, Âkuø»¨ £øhPÎß Pmk¨£õmk £SvUS® Cøh°À ÷©õuÀPÒ {hUPõuÁøµ Aø©v ÷£õÀ ÷uõØÓ©ÎUS® APvPÒ ¤µa\øÚ BUQµª¨¦US AÀ»x Âkuø»UPõÚ ÷©õuÀPÒ \søhPÒ, ¬ß÷ÚÖuÀPÒ, ¤ßÁõ[SuÀ {hUS® ÷£õx ©mk®uõß APvPÒ ¤µa\øÚ Aµ]¯»õUP¨£kQÓx. ©ØøÓ¯ Põ»[PÎÀ APvPÒ ¤µa\øÚ AÚõøuPÒ ÂÁPõµ©õP AÝP¨£kQÓx. Aµ_PЮ \¶, AµõáPzußø© öPõsh C¯UP[PЮ \¶ C¢u GÀø»ø¯ uõsi APvPÎß AÁ»zøu PnUQÀ öPõÒÁvÀø». ¯ǫ̃£õnzvÀ \søh {hUS® ÷£õx ©mk® APvPÒ ¤µa\øÚ E»PÍÂÀ ÷£\¨£kQÓx. A´÷µõ¨¤¯, Aö©¶UP {õkPÎÀ EÒÍ ¦»® ö£¯º¢uÁºPÎÀ 99% ¯ǫ̃£õn¨ §ºÁSiPÒ.

¯õøÇ 95&À ]Õ»[Põ Aµ_ BUQµªzu ÷£õx APvPÒ ¤µa\øÚ ¦v¯ ÁiÁ® ö£ØÓx. Aµ_ £øhPÎß AmhPõ\zxUS £¯¢x®, ©UPøͲ® öÁÎ÷¯ØÔ ¤ßÁõ[S® ¦¼PÎß vmhªmh {hÁiUøP¯õÀ ¯õÌ ©UPÎß öÁÎ÷¯ØÓ® Â]zvµ Áµ»õÓõ Q-¯x (¦¼PÒ C¸US® ChzvÀuõß ©UPÒ C-¸UP ¸®¤ öÁÎ÷¯ÔÚõºPÒ. ©õKÂß }sh ¤ßÁõ[Suø»²®, ¤µ£õPµÛß ¤ßÁõ[Suø»²® JßÖuõß÷Ú ÷-ẩ۰À u.ö£.P. ©o¯µ\ß ÷£]¯øu GßÚöÁߣx?)

CßÖ 5 BskPÒ PÈ¢x «sk® ¦¼PÎß ¯õÌ Âkuø»UPõÚ ²zu® öuõh[Q¯x ¬uÀ APvPÒ ¤µa\øÚ ¬ßÝUS Á¢xÒÍx.

ÁßÛ ²zuzvÀ, ¯õȼ¸¢x öÁÎ÷¯Ô¯ÁºPÒ Em£h C»m\U PnUPõÚ ©UPÒ APvPÍõP Ch® ö£¯º¢xÒÍÚº. ÁÄίõÂÀ Ch® ö£¯º¢uÁºPÒ ©mk® 25,000, APvPÒ 49,000, 12 APvPÒ {»ß¦¶ Aø©¨¦PÒ (NGO) C¯[SQßÓÚ. ]Õ»[Põ Aµ_ APv £µõ©¶¨¦US 20 ÷Põi¹£õ ö\»Ä ö\´QßÓx GÚ J¸ ¦ÒΠ£µ® TÖQÓx. QÎö{õa]°À 34 £õh\õø»PÒ uøµ©mh©õUP¨£mkÒÍx. 20,000 ©õnÁºPÐUS PÀ CÀø». ÁßÛ°À Aµ]ß ö£õ¸Íõuõµz uøh, ©¸¢xz uøh¯õÀ APvPÒ öPõi¯ ÷{õ´PÎÀ ]UQ uÂUQßÓÚº. ©¸zxÁ©øÚPÒ ­h¨£mkU öPõsi¸UQÓx. v¸÷Põn©ø»°À ¯ǫ̃£õn® ö\ÀÁuØPõP 4265 ÷£º £vÄ ö\´xÂmk Põzv¸UQÓõºPÒ. "v¸©ø»' P¨£À 350 {£ºPøÍ HØÔ CÓUSQÓx. Põ[÷P\ß xøÓ xøÓ¬P® B£zx GߣuõÀ £¸zv xøÓ°À CÓUQ ÂkQÓx. £¯oPÒ P¨£»õÚ CvÀ ¤µ¯õn® ö\´¯ 1000/& ö\¾zu ÷Ási²ÒÍx. v¸÷Põn©ø» ""A»ì ÷uõmhzvÀ'' 1992&À C¢v¯õÂÀ C¸¢x v¸®¤Á¢u 472 Sk®£[PÒ, u[PÒ ö\õ¢u Ch[PÐUS ö\À» ¬i¯õu |ø»°À CßÖÁøµ C¢u Cøhzu[PÀ ¬PõªÀ EÒÍÚº. 9 Sk®£[PÒ Asø©°À ¬PõªÀ C¸¢x Põnõ©À ÷£õ°¸UQÓõºPÒ. 7 APv {»ß¦¶ |Áõµn Aø©¨¦UPÒ C[-S (NGO) C¯[SQßÓÚ. ¯õÈÀ 1999&À \ºÁ÷u\ |v |ÖÁÚ[PÒ, NGO-UPÒ ÷{µi¯õP uø»°hU ÷Põ¶ Áh
QÇUS NGO&UPÒ ©õ-{õ-k {hzvÚº.

öÁÎ{õkPξÒÍ APvPøÍ ö£õÖzuÁøµ E°¸US®, EnÄUS® C¸¨¤hzxUS® EzuµÁõu® EÒÍx. A´÷µõ¨¤¯ Aö©¶UP {õkPξÒÍ APvPÒ (¦»® ö£¯º¢÷uõº GßQßÓÚº) u©US QøhUS® APvPÒ {» |Áõµn |v°À A¨£i C¨£i ¤izx, C»[øP & C¢v¯õ¾ÒÍ EÓÂÚºPÐUS® £n® Aݨ¦QßÓÚº. |µ¢uµU Si²¶ø© ö£ØÓÁºPøÍz uµ ©ØÓ¯ÁºPÒ ªPÄ® CUPmhõÚ `Ì|ø»ø©°¾ÒÍÚº. öẩ۰¾®, _Â]¾® CzuøP¯ |ø»°À 5,000 ÷£¸US ÷©À EÒÍÚº. ÷áº©ß 22 ÷£øµ {õk Phzv¯x. AÁºPøÍ {õk Phzx® ¬¯Ø]US GvµõP \ºÁ÷u\ ©ßÛ¨¦ \ø£ ­»® ÷Ásk÷PõÒ ÂkUP¨£mkÒÍx. A´÷µõ¨¤¯ {õkPÎÀ AvP¶zxÁ¸® APvPÒ ¤µa\øÚ°ß J¸ öÁΨ£õk, {õk uõsk®, ug\® ÷Põ¸® B]¯ {õmk ©UPÎß AÁ»zxUS ]Ó¢x GkzxUPõmk ö{uº»õ¢v¼¸¢x ¤¶mhÝUSÒ ~øǯ ¬¯ßÓ 58 ÷£º, uUPõÎ £Ç £õµ® yUQ ÁõPÚzxÒ ©µn® Aøh¢u ö\´v CzuøP¯ ¬¯Ø]PÒ Dk£k® uªÉÇ APvPÐUS Cx J¸ ¬ßöÚa\¶UøP. C¢v¯õÂÀ 1985&CÀ 26,365 APvPÒ C¸¢uÚº. 1990 1,00,000&zøu uõsi¯x. 1992&À 17,123 Sk®£[PøÍ ÷\º¢u 7,312 APvPÒ _¯Â¸¨£zv¾®, |º£¢uzv¾® {õk v¸®¤Úº. 1998, 47,150 Sk®£[PÒ 1,62,415 APvPÒ EÒÍÚº. 5,957 APvPÒ ¬PõªÀ C¸¢x AÝ©v CßÔ öÁÎ÷¯Ô²ÒÍÚº.

©sh£® ¬Põ®, ©ØÖ® £shP \õø» Si°¸¨¦PÎÀ u[PøÁUP¨£mkÒÍ ©UPøÍz uµ ©ØÓ¯ ¬Põ®PÒ uØPõ¼P ÷{õUQÀ Aø©UP¨£mhøÁ. CÆÃkPÒ (öPõmhøPPÒ) 10 Á¸h[PøÍz uõsiÂmh |ø»°À ªPÄ® ÷©õ\©õÚ |ø»°À EÒÍÚ. KµÍÄ öÁΰÀ ö\ßÖ EøÇUS® Sk®£[PÒ uõ[PÍõP÷Á Siø\PøÍ ÷£õmkÒÍÚº. BÚõÀ ¬Põªß _ØÖa`ÇÀ ÷{õ´PøÍ uõÚõP÷Á E¸ÁõUS® |ø»°À EÒÍx; Si uspº, ©¸zxÁ Á\v, PȨ£P Á\v, ªß\õµ®, ÷Áø», ÷£õUSÁµzx, PÀ Gß£Ú GÀ»õ ¬Põ®PÐUS® ö£õxÁõÚ ¤µa\øÚPÍõP EÒÍÚ. C¢-v-¯õ-ÂÀ EÒ-Í APvPÐUS A´{õ \ø£ \mh¨£i Th "APv A¢uìx' CÀø». Aø©v²® \©õuõÚ¬® HØ£mkÂmhõÀ {õk v¸®¤ ÂkÁx GßÓ J¸ {®¤UøP²hß ÃÌ¢x ÁõÌ¢-x öPõsi¸UQÓõºPÒ.

÷£õµõÎ C¯UP[PÎß {hÁiUøPPÒ, Azx«ÓÀPÍõÀ HØ£mh ö{¸UPiPÒ, uªÇP ©UPÎß öÁÖ¨¦UPøÍ uªÉÇ APvP÷Í GvºöPõÒQßÓÚº, ÷£õøu Áìx PhzuÀ, BÒ PhzuÀ v¸mk, öPõø», öPõÒ-øÍ GÚ £õuõÍ E»Pzvß Q¶ªÚÀPÒ ]»º AvPõµ ÁºUPzxUS C»g\® öPõkzx ö\´²® {hÁiUøPPÒ öÁίõS® ÷£õx FhP[PÒ, AÁØøÓ uªÉÇ APvPÎß ö\¯»õP ]zu¶¨£uõ¾® uªÇP ©UPÎh® APvPÒ, ÷£õµõÎPÒ £õÀ C¸¢u AÝuõ£® E¸USø»¢x Á¸QÓx 16 uªÇP NGO Aø©¨¦UPÒ APv ¬Põ®PÎÀ ö\¯Ø£kQßÓx. DÇ APvPÒ ¦ÚºÁõÌÄU PÇP® (OFERR) JRS Gß£Ú GÀ»õ ¬Põ®Pξ® ö\¯Ø£kQßÓÚ.

¦¼PÒ C¯UP® u[PÎß Pmk¨£õmk £Sv°À G¨£i J¸ ©õØÖ Aµ]¯À B²u¨ ÷£õµõmh C¯UP® E¸ÁõÁøu & C¸¨£øu AÝ©v¨£vÀø»÷¯õ A÷u÷£õÀ C¢v¯ APv ¬Põ®PÎÀ OFERR-I uµ ÷ÁÖ J¸ uªÉÇ APvPÒ Aø©¨¦ E¸ÁõÁøu C¯[SÁuu OFERR AÝ©v¨£vÀø». B²u¨ ÷£õµõÎ C¯UP[PøÍ ö£õÖzuÁøµ C¯UPzxUS BÒ¤iUPÄ®, \ºÁ÷u\¨ ¤µa\õµ[PÐUS÷© APvPÒ ÷uøÁ¨£kQÓõºPÒ. uÛ C¯U-P & uÛ AP-v Aø©¨-¦ Av-Põ-µa ]¢-u-øÚ-°ß ÷Áº Gß-Ú?

¦¼PÒ Em£h GÀ»õ C¯UP[PЮ ]Õ»[Põ Aµ]h® C¸¢x Âkuø» ö£Ó ÷Ásk®. uÛ{õk Aø©UP ÷Ásk® GßÖ ©mk÷© C»US öPõsi¸¢uõºPÒ. JkUP¨£kQßÓ _µsh¨£hQßÓ ©UPÎß \­P¨ ¦µm] GßÓ C»UøP, Aøu ÷u]¯ Âkuø»²hß Cønzx ÷£õµõkÁx GßÓ C»m]¯zøu ÷£]ÚõºPÒ, GÊvÚõºPÒ. {øh¬øÓ°À AuØS GvµõP ö\¯Ø£mhõºPÒ. ö\¯Ø£mk Á¸QÓõºPÒ. öÁS\Ú[PÎß «x {®¤UøP CÀø». CøÍbºPÒ & ²ÁvPÒ ÷©¾®, B²u[PÒ, ªP {ÃÚ B²u[PÒ ÷©Àuõß {®¤UøP öPõsi¸UQÓõºPÒ. AÀ»x \ºÁ÷u\ µõáu¢vµ ÷©À©mh AÊzu[PÒ «x AUPøÓ öPõsi¸UQÓõºPÒ.

uªÉÇ ©UPÒuõß, ²zu® {hUQßÓ £SvPÎÀ C¸¢x öÁÎ÷¯Ö® ÷£õx APvPÍõP ©õÖQÓõºPÒ. ©UPÒ ©zv°À ÷u]¯ Âkuø»¨ ÷£õµõmh Aµ]¯¾®, AvÀ ©UPÎß £[S® G¢uÍÄUS ÷£õµõkQßÓ C¯UPzuõÀ ÷Á¹ßÓ¨£mk C¸UQÓ÷uõ A¢uÍÄUS ©UPÒ APvPÍõP ©õÖ®÷£õx® u[PÎß ¤µa\øÚPÐUPõP E¶¯ uÍ[PÎÀ \¶¯õÚ ÷Põ¶UøPPøÍ ¬ßÛÖzv ÷£õµõhU PØÖU öPõÒÁõºPÒ. APvPÍõP ©õÖQßÓ, APvPÐUSÒ ÁõÌQßÓ ÷£õµõÎPÒ G¢uz uÍ[Pξ® ©UPÎß £UP® |ßÖ ©UPÎß ÁõÌÄUS®, ¬ß÷ÚØÓzxUS®, Âkuø»US©õÚ ÷£õµõmh[PøÍ ¬ßöÚk¨£õºPÒ. ©UPÒ ÷£õµõmhzvß £õºøÁ¯õͺPÍõP C¯UPzxUS Gk¤i ÷Áø» ö\´£ÁºPÍõP, E-n-Ä, EÍÄ ÁÇ[S£ÁºPÍõP ©mk÷© øÁUP¨£mi¸UQÓõºPÒ. Hß ²zuzvÀ ªÎºQßÓ ÷£õµõÎPÒ Th ²zu ¬øÚø¯ Âmk öÁÎ÷¯ Á¢uõÀ \õuõµn ©UPÐhß ÁõÌÁuØ÷P vUS¬UPõkQßÓÚº. B²u® uõ[Q Gv¶ø¯ AÈzx uõÝ® Aȯz u¯õµõÚ ÷£õµõÎPÒ, ©UPÐUS uø»ø© uõ[Q¯, PmhøÍ°mh, -}v ÁÇ[Q¯ £» ¡Ö ÷£õµõÎPÒ (¦¼PÒ Em£h) APv ¬Põ®PÎÀ, ]Ó¨¦ ¬Põ®PÎÀ u[PÎß APv ©UPÎß Ai¨£øh E¶ø©PÐUS Th ÷£õµõk® EnºÄ®, ©UPøÍ CønUS® BØÓ¾® CßÔ ÁõÌQÓõºPÒ. ¬ßÚõÒ ^¸øh²®, B²u¬® öPõkzu öuߦTh AÁºPÎh® CÀø». C¯UP¨ ö£¯øµa ö\õÀ¼ £¯¬Özv²®, ¬Põ® AvPõ¶PÒ, EÍÄ AvPõ¶PÐhß ÷\º¢x® u[PÒ Á°ØøÓ |µ¨¤U öPõÒQÓõºPÒ. J¸ ]» ¬ßÚõÒ ÷£õµõÎU P¸[Põ¼PÒ. APvPÐUPõÚ ©õuU öPõk¨£ÚøÁ Aµ_ E¶¯ Põ»[PÎÀ ÁÇ[Q¯÷£õx®, A¾Á»ºPÒ (R.I.) E¶¯ Põ»zvÀ öPõk¨£zvÀø» (C»m\UPnUPõÚ ¹£õ´PÒ vÚ\¶ ÁmiUS v¸¨£¨£kÁuõÀ öPõk¨£ÚÄ 10&15 {õmPÒ uõ©u©õQÓx. Cøu ©UPøÍ vµmi ©ÝUöPõkzx, ÷©À AvPõ¶PÐUS Aµ]¯À ÁõvPÐUS _miUPõmi Aµ_ {hÁiUøP GkUP ÷Põ¸QßÓ, ©UPÒ ÷Põ¶UøPPÐUS ¬ßÚõÒ ÷£õµõÎPÍõÀ uø»ø© uõ[P ¬i¯ÂÀø». ©UPøͲ®, ÷£õµõÎPøͲ® C¯UP uø»ø©PÒ G¨£i ÷£õµõmhzvÀ Cøn¢xÒÍÚº Gߣøu¨ ¦¶¢x öPõÒÍ Cx ]Ö Euõµn® ©mk÷©.

Bøn°ÓÄ öÁØÔ, K¯õu Aø» öÁØÔ £ØÔ Tmh® ÷£õmk öPõshõkQßÓ BuµÁõͺPÒ uªÉÇ APvPÎß, uªÌ{õmi¾ÒÍ APvPÎß ¤µa\øÚPøͲ® PÁÚzvÀ öPõÒÍ ÷Ásk®. A´÷µõ¨£õ¾®, Aö©¶UP {õkPÎÀ uªÉÇ BuµÄ¨ ¤µa\õµ¨ £¯n® ÷©ØöPõÒQßÓ ¦»® ö£¯º¢uÁºPÒ ©zv°À ÷£_QßÓ uªÉÇ u-ªÌ-{õm-k BuµÁõͺPÒ, uªÌ{õmi¾ÒÍ APvPÒ ©zv°À Á¢x Hß BuµÄ öu¶Â¨£vÀø», ¦»® ö£¯º¢u uªÇºPÒuõß ö£õßÝ®, ö£õ¸Ð®, £¯na ö\»Ä®, ö£õÖ¨¦ Gk¨£õºPÒ Gߣu»õ? uªÉÇ ©UPÐUPõP, ©UPÎß _u¢vµzxUPõP BuµÄ öPõkUS® uªÇP BuµÁõͺP÷Í! uªÌ{õmi¾ÒÍ APvPÎß Sµø»²® J¼²[PÒ, ¬Ç[S[PÒ. ©UPøÍ, APvPøÍ, ©¢øuPÍõP, AÚõøuPÍõP, £¯¢uõ[öPõÒÎPÍõP Ki¨£÷£õ£ÁºPÍõP & Á¢uÁºPÍõP P¸xQßÓ, ÷£õµõÎPÍõÀ, C¯UP[PÍõÀ ÷u\£Uu ÷£õµõmhzøu CÖv öÁØÔÁøµ ¬ßöÚkUP ¬i¯õx. ©UPЮ & APvPЮ ÷u\£UuºPÍõP C¸UQÓõºPÒ, ÷£õµõmhzvÀ \¶¯õÚ ¬øÓ°À ©UPøÍ CønUP JßÖ£kzu Smi ¬u»õÎzxÁ _zu CµõqÁ uø»ø©PÍõÀ ¬i¯ÂÀø». AuÚõÀ u©x uÁøÓ ¦¶¢x öPõÒÁuØS £vÀ APvPÐUS £mh¨ ö£¯ºPÒ `mkQÓõºPÒ.

]Õ»[Põ Aµ_®, C¢v¯µ_® APvPøÍ wµÁõvPÒ, £¯[PµÁõvPÒ GÚ¨ £õºzx AqSQÓõºPÒ. APvPøÍ & ©UPøÍ wµÁõvPÍõP, £¯[PµÁõvPÍõP ©õØÖÁx®, wµÁõvPøÍ \Ú{õ¯P? }÷µõmhzvÀ P»UP øÁzx øPUT¼PÍõUQ AvPÍõP & x÷µõQPÍõPU Th ©õØÖQßÓ \Uv£øhzu Aµ_PÒ, u[PÎß Ps÷nõmhzvÀ AqSÁx® uªÉǨ ÷£õµõmhzvß öÁΨ£õkPÒ. ©UPÐUS EhÚiz ÷uøÁPøÍ |Áºzv ö\´x öPõkUS® |Áõµn ÷Áø»PÐhß ""©UPÐUS øP÷¯¢v |ØS® ©÷Úõ£õÁzøu'' E¸ÁõUS®, Aµ]¯À ö\¯Ø£õkPøÍ AÓ÷Á |µõP¶UQß-Ó. ÷u\£Uu EnºøÁ ©Ê[PiUS® NGO&UPÎß AqS¬

øÓø¯²® Auß \ºÁ÷u\ Áø»¨ ¤ßÚø»²® APvPÒ ¦¶¢x öPõsk Á¸QÓõº. uªÉÇ APvPÒ u©x ÷u\£Uu EnºøÁ, ÷£õµõmhzøu öÁΨ£kzx® Põ»® öuõø»ÂÀ CÀø». APvP÷Í u[PÎß AøÚzx¨ ¤µa\øÚPøͲ® wºUS® Põ»® ö{¸[SQÓx.

& APv°ßSµÀ