Το 1796 ξέσπασε ο Γαλλοαυστριακός πόλεμος και τον Απρίλη της ίδιας χρονιάς η βόρεια Ιταλία έγινε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων. Η άλλοτε κραταιά Βενετία είχε περιοριστεί στο μητροπολιτικό έδαφος, στα νησιά του Ιονίου και σε μερικές κτήσεις στις Δαλματικές ακτές. Το τέλος δεν ήταν μακριά.
Η ληξιαρχική πράξη θανάτου της Γαληνοτάτης υπογράφτηκε στις 20 Μάη του 1797 οπότε ο Βοναπάρτης κατέλυσε το αριστοκρατικό πολίτευμα και εγκαθίδρυσε Προσωρινό Δημαρχείο.
Επόμενο βήμα ήταν η κατάληψη των νησιών του Ιονίου.
Στις 29 Ιούνη 1797 (ν.η.) γαλλοβενετσιάνικος στόλος υπό τον στρατηγό Anselmo Gentili αγκυροβόλησε στα Κερκυραϊκά νερά μεταφέροντας τη Μεραρχία της Ανατολής. Ο τελευταίος Γενικός Προνοητής Carlo Aurelio Widmann του παρέδωσε τη διοίκηση του νησιού.
Τους Δημοκρατικούς Γάλλους υποδέχτηκαν στο λιμάνι οι πολιτικοστρατιωτικές αρχές του τόπου με επικεφαλής το Μεγάλο Πρωτοπαπά Γεώργιο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο και πλήθος κόσμου ο οποίος έβλεπε με την άφιξή τους τον τερματισμό μιας μακράς φεουδαρχικής διακυβέρνησης του τόπου και το τέλος της εκμετάλλευσης του από την αριστοκρατική ολιγαρχία.
Ο Gentili διακήρυξε ότι οι Γάλλοι κατέλυσαν το αριστοκρατικό καθεστώς και έφερναν στην Κέρκυρα και τα άλλα νησιά την ελευθερία. Μίλησε για σύνταγμα, ειρήνη, ελευθερία και αυτοδιοίκηση, για ανεξιθρησκία και για στήριξη των νησιών από τη Γαλλική Δημοκρατία.
Στην Κέρκυρα ιδρύθηκε Προσωρινό Δημαρχείο με 48 μέλη, ανάμεσα στους οποίους ήταν αστοί, βιοτέχνες και αγρότες. Η προεδρία όμως δόθηκε στον ευγενή Σπυρίδωνα Γεώργιο Θεοτόκη.
Στις 17 Ιούλη 1797 (ν.η.) φυτεύτηκε στη Σπιανάδα το δέντρο της ελευθερίας, κάηκε η σημαία του Αγίου Μάρκου και την επόμενη το Libro d' Οro. Στα δημόσια έγγραφα προστέθηκε ο προσδιορισμός "Πρώτος χρόνος της Κερκυραϊκής ελευθερίας" και ακολουθήθηκε το Γαλλικό επαναστατικό ημερολόγιο.
Στις 17 Οχτώβρη της ίδιας χρονιάς, τα Ιόνια Νησιά προσαρτήθηκαν στη Γαλλική Δημοκρατία με τη συνθήκη του Καμποφόρμιο.
Τα φιλελεύθερα κηρύγματα των Γάλλων βρήκαν μεγάλη απήχηση στους Κερκυραίους και πολλοί έσπευσαν να καταταγούν εθελοντικά στο Γαλλικό στρατό. Ταυτόχρονα ιδρύθηκε η "Πατριωτική Εταιρεία" και η "Συνταγματική Λέσχη" με σκοπό την ιδεολογική διαφώτιση του λαού. Η πρώτη επηρεάστηκε από τους ευγενείς που προσπαθούσαν να εμποδίσουν τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ενώ η δεύτερη επηρεάστηκε κύρια από τα προοδευτικά στοιχεία του τόπου.
Οι Δημοκρατικοί Γάλλοι δημιούργησαν για πρώτη φορά δημόσιο σχολείο, το οποίο στεγάστηκε στο λατινικό μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου. Λειτούργησαν το πρώτο τυπογραφείο στον Ελλαδικό χώρο που επίσης στεγάστηκε στο μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου και δημιούργησαν Δημόσια Βιβλιοθήκη η οποία αποτέλεσε τον πυρήνα της Βιβλιοθήκης που καταστράφηκε στον τελευταίο πόλεμο. Η Βιβλιοθήκη συγκροτούνταν κύρια από τα βιβλία που βρίσκονταν στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνας, εμπλουτίστηκε από δωρεές Γάλλων και στεγάστηκε στο λατινικό μοναστήρι της Τενέδου. Για να καλυφθούν τα έξοδα της εκπαίδευσης, δημεύτηκαν περιουσιακά στοιχεία της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Οι Δημοκρατικοί Γάλλοι κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Κέρκυρα αντιμετώπισαν οικονομικά προβλήματα και αναγκάστηκαν να προβούν σε κατασχέσεις, φορολογία και αναγκαστικά δάνεια προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Σοβαρότατη αιτία τριβών με το λαό ήταν η συμπεριφορά τους προς τη θρησκεία και ειδικά προς το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνος. Οι τριβές αυτές υποδαυλίστηκαν, όπως ήταν επόμενο, από τους ευγενείς.
Πέρα από αυτά όμως, η προσφορά των Δημοκρατικών Γάλλων κατά τη διετία 1797-1799 προς τους Κερκυραίους και κατ' επέκταση προς την υπόλοιπη Ελλάδα ήταν ανυπολόγιστη. Κοινωνικά καθεστώτα που θεωρούνταν επιβεβλημένα ελέω Θεού, αποδείχτηκε ότι στηρίζονταν στην έλλειψη οργάνωσης και μαχητικότητας των καταπιεζομένων. Στην ειρηνική επανάσταση και διαπαιδαγώγηση της σύντομης αυτής περιόδου οφείλεται η γρήγορη ανάπτυξη που έλαβε στα κατοπινά χρόνια η Αστική Τάξη η οποία και ανέλαβε σύντομα τη διοίκηση των νησιών δημιουργώντας την ΕΠΤΑΝΗΣΟ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, το πρώτο ανεξάρτητο κρατικό μόρφωμα στον Ελλαδικό χώρο.
Η σύντομη κατοχή της Κέρκυρας από τους Γάλλους έληξε το Φλεβάρη του 1799, οπότε μετά ολιγόμηνη πολιορκία στα πράγματα των νησιών ήλθαν οι Ρώσοι.
Επιστροφή
στο ΕΧΙΤ