ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ
Η ΜΑΡΙΑ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΙΤΗ
Πως χαρακτηρίζεις και που θα ενέτασσες την τέχνη σου αφού είμαι σίγουρη ότι πολλοί συμπατριώτες μας θα έχουν σίγουρα δυσκολίες στο να την εντάξουν; Ουσιαστικά κάνω κατασκευές με διάφορα υλικά, μέσα στα οποία, μπορούν να ενταχθούν διάφορα νοήματα και μηνύματα. Στο χώρο της εννοιολογικής τέχνης εντάσσεται όλο αυτό το σκηνικό.
Γιατί κάνεις τέχνη, για να επικοινωνήσεις ή για να επιβιώσεις, επειδή δηλαδή δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά; Δεν το κάνω καθόλου για επιβίωση αυτά τα έχω ξεκαθαρίσει εδώ και πάρα πολύ καιρό. Το κάνω για να επικοινωνήσω αν και δεν συμφωνώ με αυτούς που κάνουνε τέχνη για να εκφράσουνε τον ψυχικό τους κόσμο. Στο κάτω κάτω της γραφής αν θέλεις να βγάλεις τα εσώψυχα σου κάντο για τον εαυτό σου. Όλη αυτή η ιστορία λοιπόν γίνεται για να επικοινωνήσεις με κάποιους ανθρώπους έστω και με δύο. Θα μπορούσαν να πιάσουνε κάτι από αυτό που τους προσφέρεις.
Πιστεύεις ότι αυτό που κάνεις απευθύνεται σε δύο. Θα μπορούσε να είναι από δύο μέχρι πάρα πολλοί , θα ήμουν πανευτυχής αν αυτό που έκανα απασχολούσε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Όταν κάποιος αγοράζει δουλειά μου ειλικρινά αισθάνομαι πάρα πολύ καλά και με τιμά το ότι κάποιος θα έχει ένα έργο μου, μόνιμα στο σπίτι του.
Πότε ακριβώς αποφάσισες να σκοτώσεις τους γονείς σου, τους ζωγραφικούς πάντα, και να ασχοληθείς με την σύγχρονη τέχνη; Είχαμε την δυνατότητα στην καλών τεχνών με τους καθηγητές που είχα και τον Κοντό και τον Δημητρά από την μια πλευρά να βλέπουμε παραδοσιακή ζωγραφική και από την άλλη να βλέπουμε όσο περισσότερο γίνεται μοντέρνα τέχνη. Και αυτό κάνω και τώρα όταν πηγαίνω σε ένα μουσείο ή όταν βγαίνω έξω. Βέβαια υπάρχει κάποια ζωγραφική που δεν με ενδιαφέρει πια όπως υπάρχουν και κάποια πράγματα που μου αρέσουν πάρα πολύ.
Ο James Joyce είχε πει ότι στο μέλλον μόνο ό,τι είναι άσχημο θα είναι ωραίο. Τι πιστεύεις εσύ γι΄ αυτό; Αυτό μπορείς να το δεις, και είναι πολύ ξεκάθαρο από τις αρχές του αιώνα ακόμα. Φαντάζομαι ότι και ο «Ανδαλουσιανός Σκύλος» του Μπουνιουέλ δεν είναι ¨ωραίος΄΄ κινηματογράφος δεν δείχνει «ωραία» πράγματα όλοι οι σουρεαλιστές δεν έδειχναν ωραία πράγματα με την κλασσική έννοια του όρου. Η εποχή μας εκφράζεται από το άσχημο. Το κιτς έχει γίνει αποδεκτό πια.
Το κιτς είναι το όμορφο του παρελθόντος που έχει γίνει κιτς αργότερα. Είναι με λίγα λόγια το παρωχημένο. Το κιτς είναι η παγίδα της μνήμης. Οτιδήποτε υπάρχει στη μνήμη αυτομάτως ωραιοποιείται. Η εποχή μας δεν είναι μια εποχή όμορφη είναι μια εποχή άγρια , αλλά πάντα υπάρχουν κάποια περιθώρια για το ωραίο και το όπως το αντιλαμβάνεται κανείς.
Εξαρτάται πως εκπαιδεύει και το μάτι του κανείς. Α, ναι βέβαια. Αν πάρεις για παράδειγμα τον Φράνσις Μπέικον που θεωρείται πάρα πολύ άγριος, σκληρός και τέτοια εμένα δεν μου κάνει πολύ εντύπωση πια. Τον βρίσκω μάλλον συνηθισμένο σε σχέση με κάποιο βίντεο που είδα τις προάλλες. Αν και γενικά υπάρχει στην τέχνη μια τάση τελευταία για πιο ήρεμες και ποιητικές καταστάσεις. Τα πράγματα που είδα στην Μπιενάλε πριν από τέσσερα χρόνια ήταν τελείως διαφορετικά, δηλαδή εκείνη η απίστευτη βία, δεν υπάρχει τώρα πια. Τείνουν μάλλον οι καλλιτέχνες να φιλοσοφούν.
Θεωρείς ότι δουλεύεις βάσει ενστίκτου ή κάποιας
συσσωρευμένης γνώσης;
Μάλλον βάσει κάποιας γνώσης. Αλλά ξέρεις τι
γίνεται, αν μου αρέσει κάτι στον Πικάσο είναι ότι πάντα ξεχνά τη λογική
και δουλεύει με την τρέλα. Για μένα πολλά πράγματα ξεκινούν από την εμπειρία
από πράγματα που έχω βιώσει αλλά στην διαδικασία της κατασκευής του έργου
αφήνω ένα περιθώριο για την τρέλα.
Τι
είναι αυτό που σε έλκει στα υλικά που χρησιμοποιείς; Εξαρτάται από τις
σχέσεις που δημιουργούνται μέσα σε ένα έργο τέχνης. Κάθε έργο έχει διαφορετικές
ανάγκες υλικών. Με γοητεύει η θερμότητα του ξύλου και η ευαισθησία του
καθώς και η ευκολία με την οποία δουλεύεται μπορεί όμως να με γοητεύσει
ταυτόχρονα και η σκληρότητα της λαμαρίνας καθώς και ένα χαρτί που μπορώ
να το πλύνω πολλές φορές και να επέμβω όπως θέλω. Κάθε φορά το θέμα μου
καθορίζει το υλικό. Συχνά χρησιμοποιώ και συνδυασμούς υλικών πράγμα που
δούλεψα πολύ στη σκηνογραφία της Γκόλφως. Το παιχνίδι παίχτηκε ανάμεσα
σε πανί, σε ξύλο και σε μέταλλο ανάμεσα στα ελαφριά και ευαίσθητα υλικά
και τα πολύ σκληρά.
Είναι χρήσιμο το έργο τέχνης; Απίστευτα... άχρηστο. Δεν έχει καμία απολύτως πρακτική χρησιμότητα. Έχει όμως μια άλλου είδους χρησιμότητα. Παλιά πίστευα ότι το έργο τέχνης βοηθά στο να μπεις σε μια διαδικασία, να γνωρίσεις. Τώρα θα μπορούσα να φανταστώ μια κοινωνία που να ζει τόσο πολύ, που να μην χρειάζεται πια την τέχνη. Αυτό που έλεγε η Βαμβουνάκη και με είχε σοκάρει όταν το είχα διαβάσει ότι από ανεπάρκεια βίου κάνουμε τέχνη νομίζω ότι ισχύει. Αυτό που έκανε ο Μαρσέλ Ντυσάν δηλαδή στις αρχές του αιώνα.
Καλά ο Ντυσάν έκανε το αντίθετο, τα έκανε όλα τέχνη. Αλλά εγώ νομίζω ότι το έργο χρησιμεύει ως ένα βαθμό και ως αισθητική. Αν η "αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος", τότε ένας κόσμος χωρίς αισθητική είναι ανήθικος. Ξέρεις τι γίνεται όμως, ότι πράγματα που η τέχνη έχει πει εδώ και χρόνια τα αναμασάνε από το MTV μέχρι το design. Ίσως θα ήταν καλύτερα να μείνουν αυτά τα πράγματα και ο κόσμος να μην χρειάζεται καν να βλέπει τέχνη. Τώρα βλέπουμε και κατανοούμε πράγματα που έχουν ειπωθεί από την τέχνη πριν από εξήντα και εβδομήντα χρόνια. Το MTV με την κατακερματισμένη εικόνα δεν είναι τίποτα άλλο από πράγματα που είχε πει ο Πικάσο στις αρχές του αιώνα ή ο Αιζενστάιν.
Τι αγαπάς περισσότερο στην Κέρκυρα, και τι θεωρείς ως προτέρημα και τι ως ελάττωμα, μέσα από την ματιά του εικαστικού πάντα. Ως αισθητικός χώρος δεν με γοητεύει καθόλου. Όταν λείπεις καιρό από την Κέρκυρα, και είσαι και μικρός ξέρεις ότι πέφτεις σε αυτή την παγίδα της μνήμης. Τελικά συνειδητοποιώ τώρα πια που την έχω απομυθοποιήσει ότι χαίρομαι πάρα πολύ να βγαίνω εκδρομές έξω και να κάθομαι κάτω από τις ελιές. Και τώρα πια που έχω ξεκαθαρίσει ότι δεν χρειάζεται να τρέχω σε Αθήνες και Παρίσια. Με γοητεύει η ηρεμία.
Τι σε ερεθίζει περισσότερο, καλλιτεχνικά, ένα άλλο έργο τέχνης ή ενδυνάμει ένα ρεπορτάζ του νυχτερινού δελτίου ειδήσεων, η τέχνη ή η ζωή; Με ερεθίζει πάρα πολύ το να βιώσω κάτι κι αυτό αργότερα εάν είναι χρήσιμο να γίνει ένα έργο. Τα δελτία ειδήσεων με γοητεύουν γι΄ άλλους λόγους, για τη βλακεία που κουβαλάει ο τηλεπαρουσιαστής όταν προσπαθεί να μας δείξει τη στενοχώρια του για να πουλήσει το προϊόν του που είναι ο τάδε φόνος. Αλλά δεν με ενδιαφέρει καθόλου η ενασχόληση με αυτά τα πράγματα για να δημιουργήσω ένα έργο. Με νοιάζουν πράγματα κοντινά και καθημερινά.
Είσαι ικανοποιημένος που ζεις στην Ελλάδα; Ικανοποιημένος από την αναρχία που επικρατεί. Όταν πάω στο εξωτερικό και αντιμετωπίζω όλη αυτή την υπερβολική ευταξία, μπορώ να μείνω οκτώ μέρες αλλά όχι περισσότερο. Έχω την εντύπωση ότι στην Ελλάδα κυκλοφορείς περισσότερο ελεύθερος, χωρίς "περιοριστικούς όρους".
Πως πέρασες στο Kassel, όπου πήγες να δεις την έκθεση και όχι για να εκθέσεις όπως εκ παραδρομής γράφτηκε, και τι σου έκανε φέτος εντύπωση εκεί; Πέρασα πολύ ωραία. Ήταν τελείως διαφορετικά από ότι πριν από δέκα χρόνια που είχα ξαναπάει. Μνημειώδη γλυπτική δεν έβλεπες πια. Υπήρχαν πολύ πιο μικρά πράγματα μικρές κατασκευές και έβλεπες τον καλλιτέχνη να προσπαθεί να βγάλει ποίηση μέσα από το έργο του. Η οικονομική κρίση στην τέχνη επηρεάζει σίγουρα τα μεγέθη. Μου έκανε εντύπωση όμως το γεγονός ότι δεν υπήρχε η βία που υπήρχε στη Μπιενάλε που είχα πάει πριν από τέσσερα χρόνια. Αυτή τη φορά ακόμα υπήρχε πολλή φωτογραφία και πολύ βίντεο, πολλή εικόνα δηλαδή. Γυρίζοντας όμως πίσω είχα πολύ μεγάλη ανάγκη να δω ελληνική τέχνη, βυζαντινά, γιατί έπαθα ένα overdose από όλη αυτή την δυτική τέχνη που είδα.
Η κλασσική μας ερώτηση για να βγάλουμε τα εσώψυχα των καλεσμένων μας αφορά αγαπημένες ταινίες και αγαπημένα βιβλία. Από αγαπημένα βιβλία θα έλεγα οπωσδήποτε τα "Γενέθλια της Ινφάντα", του Όσκαρ Ουάιλντ, που με έχει στοιχειώσει σαν παραμύθι, τα παραμύθια του Αντερσεν, τις "Κορφιάτικες ιστορίες" του Θεοτόκη, κι άλλα πολλά που δεν μου έρχονται τώρα στο μυαλό. Από ταινίες μου αρέσει ο "Πολίτης Κέην" πάρα πολύ, όλες οι ταινίες του Γκρηναγουέη, το "Δέντρο που πληγώναμε" του Αβδελιώδη, το "Νοσφεράτου", του Μουρνάου, το «Μετρόπολις» του Φριτς Λανγκ.
Τι θα παρουσιάσεις φέτος στη φουάρ; Είναι μια κατασκευή, που λέγεται, «Love me». Είναι μια ιστοριούλα μπροστά από ένα τραπέζι, στο οποίο θα υπάρχει όσο γίνεται περισσότερος λόγος και λιγότερη εικόνα. Είναι δυο άνθρωποι που συναντιούνται γύρω από ένα τραπέζι, και ο χαρακτήρας τους βγαίνει μέσα από μικρά σημειώματα.
Επιστροφή
στο ΕΧΙΤ