Ο Πέτρος Μάρκαρης στενός συνεργάτης του Θόδωρου Αγγελόπουλου από το 1978 και μεταφραστής των έργων του Μπρεχτ, έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό ως σεναριογράφος της τηλεοπτικής σειράς ¨Η Ανατομία ενός Εγκλήματος". Ύστερα από μια τέτοια εμπειρία, αποφάσισε να γράψει το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα το ¨Νυχτερινό Δελτίο" που αυτή την εποχή προβάλλεται από την ΕΤ1. Πριν από μερικούς μήνες παρουσίασε, πάλι από τις εκδόσεις ¨Γαβριηλίδης" το νέο του βιβλίο με ήρωα τον αστυνόμο Χαρίτο, την ¨Άμυνα Ζώνης". Ο Μάρκαρης και στα δύο του βιβλία αναπτύσσει ένα σύγχρονο μοντέλο αστυνομικού μυθιστορήματος, έξω απ΄ την την λογική του αστυνομικού σταυρόλεξου. Οι ήρωές του είναι καθημερινοί άνθρωποί, ο μικρόκοσμος που τους περιβάλει είναι εύκολα αναγνωρίσιμος όπως επίσης τα θύματα και οι θήτες (Αλβανοί και ανατολικοί πρόσφυγες, δημοσιογράφοι, ΜΜΕ, εργολάβοι, ποδοσφαιρικοί παράγοντες, διαπλεκόμενα, σκυλάδες, εταιρείες δημοσκοπήσεων, ανόητοι μπάτσοι). Επιτέλους, η δεκαετία μας απέκτησε τον δικό της Γιάννη Μαρή.

Την συνέντευξη πήρε ο Π. Περιστέρης

Aυτή τη συνέντευξη είχαμε την πρόθεση να την κάνουμε μαζί, από τον περασμένο Ιούλιο και μετά το διάβασμα του τελευταίου σας βιβλίου, "Αμυνα ζώνης". Βέβαια τις τελευταίες μέρες έχετε περάσει στην επικαιρότητα, τόσο με την τηλεοπτική μεταφορά του "Νυχτερινού δελτίου", όσο και με την προβολή της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου, στο σενάριο της οποίας συμπράξατε.
Ναι, και για την οποία έχω βγάλει και ένα βιβλίο, το οποίο λέγεται "Το ημερολόγιο μιας αιωνιότητας", και το οποίο περιγράφει μέρα τη μέρα πως δουλεύτηκε το σενάριο για να βγει αυτή η ταινία.

Πρωτοεμφανιστήκατε στα γράμματα πριν από 33 χρόνια, με το θεατρικό "Η ιστορία του Αλή Ρέτζο", αργότερα ασχοληθήκατε επί μακρόν σε μεταφραστικό αλλά και θεωρητικό επίπεδο, με το έργο του Μπρεχτ. Φέτος που γιορτάζουμε τα εκατό χρόνια από την  γέννηση του Μπρεχτ, πως εκτιμάτε ότι προσλαμβάνεται πλέον το έργο του, από τους σημερινούς αναγνώστες και θεατές;
Η πρόσληψη του Μπρεχτ σήμερα είναι ένα γενικότερο ερώτημα που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Δηλαδή έτσι όπως έγινε ο κόσμος σήμερα, οι ανακατατάξεις που κατά κάποιο τρόπο επήλθαν τα τελευταία χρόνια, μέσα σε αυτό τον κόσμο του ενιαίου συστήματος και του φιλελευθερισμού, δεν ξέρω τι θέση μπορεί να έχει ο Μπρεχτ. Εγώ πιστεύω ότι ιδιαίτερα η σημερινή εποχή, και με τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει, όπως είναι η σχέση του ανθρώπου με την εργασία την ανελέητη περικοπή οποιασδήποτε κοινωνικής πρόνοιας για το άτομο, το έργο του Μπρεχτ γίνεται πολύ πιο επίκαιρο. Τα κριτικά ερωτήματα που έθετε για την κοινωνία του της εποχής του, αποκτούν ξανά μια επικαιρότητα. Αυτό στην Ελλάδα τώρα που μιλάμε δεν εμφανίστηκε ακόμη. Έτσι ο Μπρεχτ στην Ελλάδα περιορίζεται αυτή τη στιγμή σε έναν κύκλο, φανατικών πιστών αναγνωστών και θεατών που εξακολουθούν να συντηρούν τη σημασία του έργου αυτού του μεγάλου συγγραφέα. Βεβαίως επειδή τον τελευταίο καιρό συμμετείχα σε μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τον Μπρεχτ, διαπίστωσα ότι το κοινό αυτό κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο είναι. Και στις δύο εκδηλώσεις που έκανε το Ινστιτούτο Goethe μέχρι στιγμής, η προσέλευση κοινού ήταν πάρα πολύ μεγάλη.

Εδώ ας αναφέρουμε ότι και το ΔΗΠΕΘΕ Κερκύρας εγκαινιάζει τις παραστάσεις του με τον "Κύκλο με την κιμωλία" προσαρμοσμένο για παιδιά.
Βεβαίως πρέπει να πει κανείς ότι η ανταπόκριση μιας θεατρικής πραγματικότητας, ενός θεατρικού τοπίου σε αυτό τον εορτασμό αυτών των εκατό χρόνων δεν ήταν μεγάλη σε σύγκριση με την Ευρώπη. Αλλά αυτό οφείλω να ομολογήσω, είναι ένα γενικότερο πρόβλημα στην Ελλάδα και δεν αφορά μόνο στον Μπρεχτ. Αυτή τη στιγμή γίνεται στη Γαλλία με τρομερή προβολή με εκδηλώσεις συναυλίες, συζητήσεις για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Τζωρτζ Γκέρσουιν. Εμείς εδώ δεν έχουμε πάρει χαμπάρι σχεδόν τη σημασία του Γκέρσουιν για την μουσική. Συνεπώς είναι ένα γενικό πρόβλημα ότι η Ελλάδα δεν είναι ζήτημα περιθωρίου σε σχέση με την κεντρική Ευρώπη, είναι ότι εξακολουθεί να σκέφτεται περιθωριακά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αυτό το είδαμε και στις ελάχιστες εκδηλώσεις που έγιναν τόσο για τον Σολωμό όσο και για τον Ρήγα Φεραίο, που είναι και δικοί μας άνθρωποι.
Εκείνο το οποίο θεωρώ εγώ επικίνδυνο αυτή τη στιγμή, δεν είναι αν και κατά πόσο προβάλλεται το έργο του Μπρεχτ ή το έργο του Γκέρσουιν, είναι ότι η κοινωνία αυτή σχεδόν ως σύνολο και συμπεριλαμβάνω και τους διανοούμενους και τους καλλιτέχνες, σκέφτεται με έναν τρόπο πάρα πολύ εφήμερο, με μια λογική κατά την οποία κάθε τι το οποίο ειπώνεται το λέει παρελθόν και παύει να την ενδιαφέρει και δεν έχει κανένα όραμα του μέλλοντος. Ζει δηλαδή μόνο για το παρόν. Επειδή αυτή η καθημερινή επιβίωση μέσω του καθημερινού παρόντος εμπεριέχει τον κίνδυνο της ασημαντότητας, διογκώνονται πολλές φορές τα πράγματα σε επίπεδο σημαντικών εκδηλώσεων έργων, παρουσιάσεων, τεχνητά μόνο και μόνο για να μπορέσει το παρόν αυτό να αποκτήσει μια υπόσταση, τέτοια που να μπορέσει να συντηρήσει αυτή την κατάσταση.

Ας γυρίσουμε σε σας και ας πούμε ότι μια από τις σημαντικότερες καταθέσεις σας είναι και η συνεργασία με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, από τις "Ημέρες του ΄36" έως σήμερα, στις πιο ενδιαφέρουσες από τις ταινίες του. Σε χθεσινή του συνέντευξη, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είπε ότι οι κόρες του είπαν ότι το σενάριο τους άρεσε περισσότερο από την ταινία. Είναι εμφανές ότι ως σεναριογράφος έχετε την ελευθερία των λέξεων, που είναι ίσως και μεγαλύτερη από αυτή των εικόνων.
Οταν δουλεύαμε με τον Θόδωρο,  όταν με πήρε δηλαδή τηλέφωνο, για να κουβεντιάσουμε τις ιδέες του, είχε μια τελείως ασαφή εικόνα για την τελευταία του ταινία του τι ήθελε να κάνει δηλαδή. Έτσι ξεκινήσαμε το σενάριο από μηδενική βάση. Από κει και πέρα περάσαμε μια μακρά περίοδο μαζί όχι τόσο για την γραφή του σεναρίου όσο, για την συγκρότηση του υλικού για να γραφτεί το σενάριο και την επεξεργασία του σεναρίου μετά. Για πρώτη φορά στο σενάριο της "Αιωνιότητας..." μπορώ να πω ότι αποκτά την τελειότητα ενός πεζογραφήματος. Όλα τα σενάρια του Θόδωρου, ιδιαίτερα από την εποχή του ¨Μεγαλέξανδρου" και μετά, αποκτούν σιγά σιγά μια πεζογραφική, αφηγηματική ας πούμε προέκταση. Το τελευταίο όμως σενάριο αυτό της "Αιωνιότητας...", διαβάζεται ως αφήγημα, πάρα πολύ άνετα. Από την άποψη αυτή λοιπόν είναι φυσικό ο αναγνώστης να εντυπωσιάζεται απ΄ αυτή τη γραφή και να την θεωρεί πολλές φορές ισότιμη με την ταινία. Αυτό όμως είναι μια παγίδα για την ταινία.

Πιστεύετε ότι ισχύει αυτό που λένε τις τελευταίες δεκαετίες, ότι δηλαδή αυτό που απαξιώνει τις ελληνικές ταινίες είναι τα προβληματικά σενάρια και ο one man show σκηνοθέτης;
Πιστεύω σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, για να το γενικεύσω λιγάκι το θέμα, ότι η πλήρης επικράτηση του σκηνοθέτη ως τελικού συντονιστή - δημιουργού τόσο στο σινεμά όσο και στο θέατρο, έχει θετικά αλλά και πολλά αρνητικά στοιχεία. Βεβαίως αυτή είναι μια πραγματικότητα παγκόσμια δεν είναι μόνο τοπικό φαινόμενο. Από την άλλη πλευρά οφείλω να ομολογήσω ότι η εμμονή του σκηνοθέτη ιδιαίτερα στο σινεμά, να θέλει να κάνει μια σειρά από πράγματα για τα οποία μπορεί και να μην έχει και γνώση, όπως είναι το σενάριο, δημιουργεί προβλήματα. Όμως για να είμαι απόλυτα δίκαιος απέναντι στο σκηνοθέτη, προκαλείται μέχρι ενός σημείου και από την έλλειψη ικανών σεναριογράφων. Αυτό λοιπόν καθρεφτίζεται στις ταινίες, καθώς και σε μια κληρονομική αδυναμία των Ελλήνων σκηνοθετών, από την οποία δεν μπορούν να απαλλαγούν. Ένας σκηνοθέτης για πάρα πολλά χρόνια έπαιρνε λεφτά για αν κάνει μια ταινία χωρίς να ξέρει πότε θα ξαναπάρει, και πότε θα ξανακάνει ταινία, ή είχε την τάση να μην κάνει μια ταινία αλλά πολλές μαζί, να θέλει να τα πει όλα δηλαδή. Αυτό είναι από τη μια μεριά μια αδυναμία δικής του συγκρότησης αλλά και ανασφάλειας από την άλλη για το αν θα κάνει επόμενη. Οφείλω όμως να παρατηρήσω ότι ξαφνικά ο Έλληνας, έχω την αίσθηση ότι έπαψε να αφηγείται μύθους, να λέει παραμύθια. Ένα αφηγηματικό έργο τέχνης είναι κατά κύριο λόγο ένα παραμύθι. Στο βαθμό λοιπόν που υπάρχει αδυναμία στην αφήγηση, οι αδυναμίες γραφής μοιραία θα φανούν.

Στην επιτυχημένη σειρά του ΑΝΤ1 "Η ανατομία ενός εγκλήματος" γράψατε συνολικά 65 επεισόδια που ήταν εμπνευσμένα από αστυνομικά δελτία. Πάντως η σειρά ήταν από τις πιο αιματοβαμμένες της ελληνικής τηλεόρασης. Πιστεύετε ότι αυτό λειτούργησε ως συν για τον κόσμο, και αύξησε την τηλεθέαση;
Ξέρετε για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα εμείς οι Έλληνες ιδιαίτερα, ζούσαμε σε έναν ειδυλλιακό κόσμο. Δηλαδή, διαβάζαμε για τα εγκλήματα της Αμερικής και λέγαμε ¨πω, πω πως ζούνε έτσι αυτοί οι άνθρωποι". Σήμερα δίπλα στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, ζούμε και μια παγκοσμιοποίηση του εγκλήματος  με την έννοια ότι ό,τι συμβαίνει και στην Αμερική συμβαίνει και στην Ελλάδα. Από την άλλη μεριά αυτό που συμβαίνει περισσότερο σε μας είναι μια ανεξέλεγκτη λειτουργία των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Τι να δείτε στην "Ανατομία..." αφού άμα ανοίξεις το κουμπί σου, στο δελτίο ειδήσεων το τι βλέπετε... η ¨Ανατομία..." μας μάρανε.

Στο "Νυχτερινό δελτίο" που είναι και το πρώτο σας μυθιστόρημα και που κυκλοφόρησε πριν από τρία χρόνια δημιουργήσατε έναν χαρακτήρα έλληνα αστυνόμου, αυτόν του Κώστα Χαρίτου ο οποίος παραδόξως είναι και αναγνώστης πολύτομων λεξικών κι έτσι βλέπουμε ότι με το ίδιο πάθος που αναζητά την βαθύτερη ιστορία των λέξεων, να αναζητά και την αλήθεια στις υποθέσεις που έχει αναλάβει, είναι μια παράδοξη φυσιογνωμία.
Η οικογένεια Χαρίτου και όχι μόνο ο ίδιος ο αστυνόμος ήρθε στο μυαλό μου ένα χρόνο πριν γράψω το βιβλίο και ενώ έγραφα ακόμα την "Ανατομία ενός εγκλήματος" με μεγάλη δυσκολία οφείλω να ομολογήσω επειδή τόσο εγώ όσο και ο σκηνοθέτης θέλαμε να την σταματήσουμε αλλά ο σταθμός λόγω της επιτυχίας μας πίεζε να την συνεχίσουμε. Δεν ξέρω για τι μου ήρθε αυτή η οικογένεια στο μυαλό. Όταν τελείωσε η σειρά και για να πάρω μια ανάσα, είπα να κάτσω να γράψω ένα αστυνομικό μυθιστόρημα επειδή και από πάντα ήμουν μανιώδης αναγνώστης αυτού του είδους της λογοτεχνίας αλλά και για να δω πως θα μου βγει. Βεβαίως ο Χαρίτος είναι ένας μικροαστός, με μια γυναίκα με την οποία έχει μια σχέση αγάπης - μίσους όπως έχουν όλα τα ζευγάρια που μένουν πάρα πολύ καιρό μαζί. Έχει ένα παιδί που το σπουδάζει με αίμα ψυχής και το λατρεύει, είναι ένας δημόσιος υπάλληλος ο οποίος φοβάται και τρέμει τους προϊσταμένους του, γιατί μπορεί να πάθει νίλα και τι θα κάνει μετά. Από κει και πέρα έχει δύο χαρακτηριστικά τα οποία νομίζω ότι αλληλοσυμπληρώνονται. Το ένα του χαρακτηριστικό είναι απίθανο: μπορεί να είναι μικροαστός, μπορεί να φοβάται αλλά έχει ένα φοβερό πείσμα. Θέλει να φτάσει στην ουσία των πραγμάτων. Το πάθος του με τις λέξεις ουσιαστικά ενισχύει αυτό που ως αστυνομικός δείχνει: το Πάθος να φτάσει στην ουσία των πραγμάτων. Όταν ερευνά μια λέξη θέλει να δει από που ξεκινά. Όταν ερευνά μια υπόθεση προσπαθεί με τον ίδιο τρόπο να μάθει από που ξεκινά αυτή η υπόθεση ποια είναι η ουσία της. Δεν τον ενδιαφέρουν οι απλές ερμηνείες ενώ αντίθετα στην ζωή του ζει πάρα πολύ απλά, πολύ κοινότοπα. Αυτή η απλή αρχή λοιπόν έφτιαξε τον ήρωα και τον έκανε τόσο ενδιαφέροντα. Εκείνο που δεν έχει ο Χαρίτος είναι κάποια ιδιαίτερη ευφυία, δεν είναι Ηρακλής Πουαρό, είναι ένας άνθρωπος ο οποίος παίρνει τα πόδια του και τρέχει.

Κάτι που τον κάνει και ιδιαίτερα αγαπητό στο αναγνωστικό κοινό.
Ναι, είναι ένας άνθρωπος που όλη μέρα τρέχει, δεν κάθεται σε ένα γραφείο να σκεφτεί και να βρει τη λύση. Δεν ξέρει τίποτα.

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια πίστευα, περίπου μια δεκαετία, ότι το νουάρ και το αστυνομικό μυθιστόρημα είναι αποκλειστικό προνόμιο των μητροπόλεων εκείνων, όπου η οικονομική και κοινωνική τους πολυπλοκότητα είναι και το λίκνο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να ανθήσει αυτό το είδος. Με το πρώτο σας βιβλίο, τα πράγματα αυτά φαίνεται να αλλάζουν, και στο μυαλό των συγγραφέων αφού εσείς χρησιμοποιείτε Αλβανούς πρόσφυγες, δημοσιογράφους, ΜΜΕ, επιχειρηματίες, και έτσι δημιουργείται ένα πραγματικά εκρηκτικό ψηφιδωτό, που είναι αντίστοιχο και της κοινωνίας όπου ζούμε.
Εκείνο το οποίο μου κίνησε το ενδιαφέρον, ήταν να τοποθετήσω και αυτό πιστεύω είναι μια καταβολή μου από το αμερικάνικο αστυνομικό μυθιστόρημα, τον ήρωα μέσα σε ένα πραγματικό περιβάλλον. Ήθελα να είναι ένα αστυνομικό που να έχει κοινωνική ρίζα. Περιγράφει δηλαδή ένα συγκεκριμένο χώρο. Σε αυτή την περίπτωση περιγράφω τον χώρο που ξέρω, την σύγχρονη Αθήνα. Η αστυνομική ιστορία είναι ο ιμάντας, ο μοχλός που κουβαλάει την όλη δράση, απάνω σε αυτό τον ιμάντα τοποθετείται και μια κοινωνική πραγματικότητα.

Στο νέο σας βιβλίο την "Aμυνα ζώνης" βρίσκουμε τον Χαρίτο σε διακοπές. Ένας σεισμός όμως τον επαναφέρει στην Αθήνα όπου καλείται να αντιμετωπίσει ένα ακόμα γκρίζο κομμάτι της ελληνικής πραγματικότητας που είναι οι ποδοσφαιρικοί παράγοντες, οι άνθρωποι της νύχτας, αλλά και τα ερωτικής φύσεως προβλήματα της κόρης του, αλλά και αυτά της καρδιάς του. Σίγουρα είναι πολύ πιο ώριμο από το πρώτο. Εσείς τι πιθανότητες δίνετε στον Χαρίτο να επανακάμψει σ΄ ένα επόμενο βιβλίο;
Το τέλος του "Aμυνα ζώνης" αφήνει ανοιχτές πολλές εκδοχές. Υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα να επιστρέψει ο Χαρίτος. Θα ήθελα να γράψω ένα ακόμα βιβλίο κυρίως επειδή έχω συνδεθεί στενά με αυτό τον ήρωα και είναι παρόν στη ζωή μου ακόμα και όταν δεν γράφω.

Πόσο κοντά πιστεύετε ότι είναι η τηλεοπτική απόδοση του "Νυχτερινού δελτίου" που παίζεται αυτό τον καιρό από την ΕΤ1, σε αυτό που είχατε φανταστεί;
Βρίσκω πως είναι πολύ κοντά. Βεβαίως τα είδη είναι διαφορετικά. Ο Κοκκινόπουλος όμως είναι υποχρεωμένος να υπηρετεί τις ανάγκες του είδους που κάνει. Συνεπώς ορισμένα από τα στοιχεία του μυθιστορήματος θα μεταφερθούν σε εικόνα και με άλλη αντίληψη. Στην ουσία όμως η μεταφορά μένει πολύ κοντά στο βιβλίο.

 Θέσατε κάποιο βέτο όσον αφορά στις επιλογές του σκηνοθέτη;
Ποτέ, τον άφησα να κάνει τη δουλειά του. Εγώ πιστεύω πως όλα αυτά δεν ωφελούν σε τίποτα κ. Περιστέρη. Είτε έχει κανείς εμπιστοσύνη στους συνεργάτες του, είτε δεν έχει. Δεν είχα καμία ανάμιξη ούτε καν στο σενάριο και αν υπάρχει κάποιος έπαινος για το σήριαλ αυτός ανήκει ολοκληρωτικά στους συντελεστές.

Ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ ευχαριστώ.