 |
Aksaray’a
40km. uzaklıktadır. Vadiye, Aksaray-Nevşehir karayolunun 11. km.sinden
sapılarak gidilir. Hasandağı’ndan çıkan bazalt ve andezit yoğunluklu
lavların soğumasıyla ortaya çıkan çatlaklar ve çökmeler kanyonu oluşturmuştur.
Bu çatlaklardan yol bulan kanyonun bugünkü halini almasını sağlayan
Melendiz çayına ilk çağlarda Kapadokya ırmağı anlamına gelen ‘Potamus
Kapadukus’ denilmekteydi. 14km. uzunluğundaki vadi Ihlara’dan başlar,
Selime’de son bulur. Vadinin yüksekliği yer yer 100-150m. dir. Vadi
boyunca kayalara oyulmuş sayısız barınaklar, mezarlar ve kiliseler bulunmaktadır.
Bazı barınaklar ve kiliseler yeraltı şehirlerinde olduğu gibi birbirlerine
tünellerle bağlantılıdır. Ihlara vadisi jeomorfolojik özelliklerinden
dolayı keşiş ve rahipler için uygun bir inziva ve ibadet yeri, savaş
ve istila gibi olağanüstü zamanlarda ise gizlenme ve korunma yeri olmuştur.
Ihlara vadisi kiliselerindeki süslemeler 6. yüzyılda başlayarak 13.
yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir. Vadi boyunca yer alan kiliseler
iki gruba ayrılabilir. Ihlara'ya yakın olan kiliselerin duvar resimleri
Kapadokya sanatından uzak, doğu etkisi taşırlar. Belisırma yakınında
yer alanlar, Bizans tipi duvar resimleri ile süslüdür. |
Ihlara Bölgesi’nde Bizans Dönemi’ne
ait bilinen kitabelerin sayısı oldukça azdır. Belisırma köyüne 500m.
uzaklıktaki Aziz Georgios (Kırkdamaltı Kilisesi'nde Selçuklu Sultanı
II. Mesud (1282-1305) ve Bizans İmparatoru II. Andronikos'un adlarını
içeren 13. yüzyıla ait fresk üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır.
Bu kitabe bölgeyi ellerinde bulunduran Selçukluların hoşgörülü yönetiminin
varlığını kanıtlamaktadır. |
Ihlara Vadisi’nde yer alan ve resimleri
en iyi korunmuş olan kiliseler Ağaçaltı, Pürenliseki, Kokar, Yılanlı
ve Kırkdamaltı Kiliseleri’dir. Ağaçaltı Kilisesi Haç planlı, kubbeli
haç kolları beşik tonozlu, üç apsisli bir kilisedir. Ana apsis ve güney
yan apsis yıkılmıştır. Kilise’ye giriş yıkık olan bu ana apsistendir.
Girişin tam karşısındaki duvarda yer alan Aziz Daniel tasvirinden dolayı
‘Aziz Daniel Kilisesi’ de denilmektedir. Beyaz zemin üzerine kırmızı,
gri ve sarı renkler kullanılmış, kuzey haç kolu tonozu oldukça zengin
bitkisel ve geometrik motiflerle süslenmiştir. Kilise İkonoklastik Dönem
öncesine ya da 9.11. yüzyıllar arasına tarihlenmektedir. Sahneleri:Müjde,
Ziyaret, Doğum, Üç müneccimin tapınması, Mısır’a kaçış, Vaftiz, Meryem’in
ölümü, Daniel arslanlar arasında, kubbede ise İsa’nın göğe yükselişi
ve aziz tasvirleri. |
 |
Pürenliseki
Kilisesi Dört bölümden oluşmaktadır. Giriş koridoru beşik tonozlu olan
kilise iki nefli ve iki apsislidir. Nefler arası geçiş kemerli iki sütunla
sağlanır. Sahneler örgü motifi ve kalın bantlarla panellerle ayrılmıştır.
Gerek geometrik motifler gerekse diğer sahneler açısından Kokar ve Yılanlı
Kilise süslemelerine benzerlik gösterir. Narteks tonozunun ve güneyinde
ve güney duvarındaki ‘Kırk şehitler’, batı duvarındaki ‘Son yargı’ ve
güney nefin apsisindeki ‘Peygamberlerin kehaneti’ sahneleri kilisenin
önemli sahneleri arasındadır. Kuzeydeki nefin batısındaki narteksin
zemininde mezarlar bulunmaktadır. Kilise, 10. yüzyılın başına tarihlenmektedir.
Sahneleri:Peygamberlerin görünümü, Deesis, Müjde, Ziyaret, Bakireliğin
ispatı, Beytüllahim’e yolculuk, Doğum, Üç müneccimin tapınması, Mısır’a
kaçış, Vaftiz, Kudüs’e giriş, Son yemek, İsa çarmıhta, Kadınlar boş
mezar başında, İsa’nın cehenneme inişi, İsa’nın göğe yükselişi, Son
yargı, Daniel arslanlar arasında ve aziz tasvirleri. |
Kokar Kilise Tek nefli ve beşik
tonozlu olan kiliseye bugün yıkılmış olan apsisinden girilebilmektedir.
İhtiyaç nedeniyle kayanın iç kısımlarına doğru oyularak cenaze salonu
nefe ilave edilmiştir. Süslemelerin tonunda gri renk hakimdir. Oldukça
iyi korunmuş olan tonozda büyükçe bir haç motifi vardır. Haç motifinin
ortasında yer alan kare çerçeve içindeki el motifi üçlü kutsama işaretidir.
Çevresinde ise oldukça zengin dört alana ayrılmış geometrik bezemeler
yer alır. Kilise 9. yüzyılın sonlarına tarihlenmektedir. Sahneleri:Deesis,
Müjde, Ziyaret, Bakireliğin ispatı, Doğum, Üç müneccimin tapınması,
Vaftiz, Üç yahudi gencin fırında yakılması, Mısır’a kaçış, Son yemek,
İhanet, İsa çarmıhta, Kadınlar boş mezar başında, İsa’nın göğe yükselişi,
İsa’nın gömülmesi, Pentakost ve aziz tasvirleri. |