Linux Kursu

KDE ile Gnome arasındaki kıyasıya yarış devam ediyor. Bu yarış birbirini ezici değil, biri diğerini daha da ileriye götürüyor. Her iki masaüstü ortamı kullanıcıların tüm ihtiyaçlarına cevap verebilecek uygulamalar içeriyor. Ancak ne yazık ki hala ikisi de başlangıçta ulaşmayı arzu ettikleri "bütünleşik masaüstü"ne erişemediler. Gnome bu yolda biraz daha önde ancak, Gnome uygulamalarındaki başıboşluk ve bir standardın olmayışı hala KDE'nin tercih edilmesini sağlıyor.

Hala tüm dünyada en çok kullanılan postacı "pine". Kullanması ve yapılandırılması zor olsa da ne UNIX ne de Windows kullanıcıları "pine"dan vazgeçemiyorlar. Bu yazımızda k-mail postacısını tanıtacağız. Ümit ederiz ki şu eskimiş "pine"dan birkaç kullanıcıyı kurtarırız. k-mail'i kurmanıza gerek yok, çünkü KDE'nin "core" programlarından birisi. Kullanması ve yapılandırması çok kolay. Hem yerel posta kutunuzu hem de uzaktaki posta kutularınızı denetim altına alabilirsiniz. Ne yazık ki hala IMAP desteğinden yoksun. KDE-2.0 ile birlikte bu destek de gelecek.

Şekil-1: Örnek bir imza dosyası

Başlatmak için hemen "K" menüsünden "Internet > Mail client" yolunu izleyin. Eğer daha önce bu programı çalıştırmamışsanız, klasörlerin olmadığını uyaracak ve oluşturmak için sizden onay isteyecektir. Tüm isteklerine "OK" ile cevap verin. Sonunda k-mail açılacak fakat daha önceden yapılandırılmadığından hemen "Ayarlar" penceresi açılacaktır. Hemen ilk pencereyi Şekil-2'de görüldüğü gibi doldurun. Her mektubun araksına eklenecek olan "imza"nızı oluşturmak üzere bir metin düzenleyici açın ve istediğinizi yazın. Daha sonra bu dosyayı ev dizininize ".signature" olarak kaydedin. Aslında k-mail için dosya isminin pek bir önemi yok, ancak ".signature" olarak kaydederseniz, aynı imza "pine" tarafından da kullanılacaktır. Örnek bir imza dosyasının hazırlanışını Şekil-1'de görüyorsunuz. "İmza dosyası" kutucuğuna tam yolu yazabildiğiniz gibi, kutucuğun sağında bulunan düğmeye tıklayarak dosyayı bulabilirsiniz.

Şekil-2: K-mail'e kendimizi böyle tanıtıyoruz.

Şimdi "PEKİ" diyin. Posta kutumuz için klasör açtığımızda buraya tekrar geleceğiz. Şekil-3'deki (solda) gibi klasörlerin üzerine gelin ve farenizin sağ tuşuna tıklayarak, "Yarat" seçeneğine tıklayın. Gelen pencerede "İsim" yerine bağlanacağınız sunucuyu belirtebilecek ve tamamen sizin isteğinize kalmış bir isim yazın.

Şekil-3'te biz "gelecek" yazdık. Şimdi "PEKİ" diyerek klasörü oluşturun

Şekil-3: Her POP3 için bir klasör oluşturabildiğiniz gibi, tüm mektuplarınızı tek bir klasörde de toplayabilirsiniz.

Şimdi ağ ayarlarımızı yapmak üzere "Dosya > Ayarlar" menüsüne gelelim. Açılan pencerede "Ağ" sekmesine gelin. Postalar gönderilirken hangi sunucuyu kullanmak istiyorsunuz? "Eğer makinanız halihazırda internette geçerli bir IP ve adrese sahipse "Sendmail" seçeneği işaretli kalabilir. Ancak çoğu zaman geçerli bir SMTP sunucusuna ihtiyacınız olacaktır. "SMTP" seçeneğini seçin ve "Sunucu" alanına POP3 sunucunuzun adresini yazın (Şekil-5). Port kısmı ön tanımlı olarak 25 olacaktır, bunu değiştirmeyin. Şimdi artık bir POP3 hesabımızı ekleyebiliriz. Bu amaçla "Ekle" düğmesine tıklayın. Gelen küçük pencerede "Pop3" seçeneğini işaretleyin ve "PEKİ" diyin. Daha sonra gelen pencerede gerçek ağ ayarlarınız yapılacaktır. Şimdi alanları açıklayalım:

İsim: Buraya herhangi birşey yazabilirsiniz. Ancak genelde POP3 makinasına özgü bir isim yazılır ki, daha sonra karışıklık olmasın.

Login: Bu alana POP3 sunucunuzdaki kullanıcı hesabınızı yazmalısınız.

Parola: POP3 hesabınıza ait parola. Parola yazılırken ekranda görünmek yerine her harf için bir yıldız görünecektir.

Makina: POP3 sunucunuzun adresini buraya yazıyorsunuz.

Port: Burayı değiştirmeyin. Eğer "Store POP password in config file" seçeneğini işaretlerseniz, parola saklanacak ve size sonraki oturumlarda sorulmayacaktır. Halka açık olan makinalarda bunu yapmamalısnız. Son olarak gelen mektupları daha önce oluşturduğumuz klasörde toplamak üzere "Yeni gelen postayı hesapta sakla" seçeneğinin altındaki "pop-down" menüsünden oluşturduğunuz klasörü seçin. Tüm bu anlattıklarımızı Şekil-4'te görüyorsunuz.

Şekil-4: Ağ ayarlarının doğru yapılandırılması.

"PEKİ" dedikten sonra artık, bu POP3 hesabı için yapılandırma bitmiş olacaktır. k-mail ile birden çok POP3 hesabınızdaki mektupları okuyabilirsiniz. Bunun için yukarıda anlattıklarımızı tekrarlamanız gerekecektir. Ancak mektup atarken sadece "Kimlik" bölümünde yazdığınız e-posta adresi ile göndermiş olacaksınız. Ağ ayarlarını yapılandırdığınızda Şekil-5'teki konuma gelmiş olacaksınız.

Şekil-5: Kullanıcıya ait iki POP3 hesabı görünüyor.

Şimdi Türkçe harf problemini çözmek üzere "Görünüş" sekmesine gelin ve oradaki seçeneklerin sağındaki düğmelere tıklayarak, sisteminizde yüklü Türkçe harfleri seçin. Şimdi artık mektuplarınızı okuyabilir, mektup gönderebilirsiniz. Hemen mektuplarımızı okuyalım. "Dosya > Mail'e bak" yolunu izleyin. Şekil-6'da gelen bir iletiyi görüyorsunuz.

Şekil-6: Gelen mektuplar.

Şimdi buradaki düğmeleri kısaca açıklayalım. Bunun için biz düğmelere kırmızı ile görünen rakamları ekledik (Şekil-7). Aşağıdaki rakamlar, Şekil-7'de görünen bizim eklediğimiz kırmızı rakamlara denk geliyor.

Şekil-7: Düğmelerin anlamı.

1: Yeni bir ileti oluşturmak için kullanabilirsiniz.

2: İletiyi diskte istediğiniz bir yere kaydetmeye yarar.

3: Okuduğunuz iletiyi yazıcıdan çıkartır. Bunun için yazıcı ayarlarınızın yapılmış olması gerekiyor. Eğer istiyorsanız iletiyi bir dosyaya ps olarakta bastırabilirsiniz. Bunun için sonraki gelen pencerede "print to file" seçeneğini seçip bir dosya ismi belirtin.

4: POP3 sunucularına bakıp yine mektup geldiyse onları alır.

5: Okuduğunuz iletinin sadece yazarına cevap göndermek için kullanılır.

6: Gelen mektupta bahsi geçen herkese cevap gönderebilirsiniz. Yani "cc" alanında yazılı olan adreslere de yazdığınız cevap postalanır.

7: İletiyi başka birisine yönlendirmek için kullanabilirsiniz.

8: İletiyi silip çöpe atın. Çöpe atılan iletiler, siz çöpü boşaltana kadar orada kalacaktır.

9: Adres defterini açar. Eğer sık sık mektup yazdığınız kişileri adres defterinize kaydederseniz, aynı adresleri defalarca yazmaktan kurtulursunuz. Şekil-8'de gelen bir iletiye verilen cevap görünüyor.

Şekil-8: K-mail kullanımı çok kolay bir postacıdır.

MySQL

Bu ay sizlere tanıtacağımız bir diğer uygulama MySQL. Veritabanı uygulmalarında en çok kullanılan dil SQL'dir (Structured Query Language) MySQL'de bu dili kullanan çok kullanıcılı sunucu/istemci veritabanı sistemidir. MySQL özellikle web uygulamalarındaki başarısı ile kendini bu alanın tercih edilen veritabanı sistemi yapmıştır. Eğer MySQL'i web tabanlı bir uygulamada kullanacaksanız (ticari olsa bile) tamamen ücretsizdir. Eğitim ve araştırma amacı dışında başka bir amaçla kullanacaksanız az biraz lisans ücreti vermelisiniz. Bu ücret diğer veritabanı sistemleri (oracle, sybase gibi) ile karşılaştırılamayacak kadar düşüktür. Zaten lisans ücreti "MySQL'in geliştirilmesine katıkı" olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Aslında iki tane lisans söz konusu birisi GPL diğeri MySQL lisansı. GPL lisanslı olanlar yeni sürümün alfa olanakları ile o andaki kararlı sürümden daha eski sürümleridir. Kaynak kodu açık olan bu sistemi www.mysql.org adresinden indirebilirsiniz. Eğer Red Hat tabanlı bir Linux kullanıyorsanız www.rpmfind.net adresinden RPM'lerini indirebilirsiniz. Windows 95/98/NT'de kullanmak istiyorsanız para ile satın almanız dışında bir şansınız yoktur. RPM tabanlı bir sistem için şu paketlere ihtiyacınız var:

MySQL-shared-libs-*.rpm

MySQL-client-*.rpm

MySQL-*.rpm

Burada yıldızlar sürüm numaralarını gösteriyor. Bu paketleri indirdikten sonra yukarıdaki sırada kurmalısınız. Eğer Mandrake Linux kullanıyorsanız, bu dağıtımın CD'lerinde bu paketleri bulabilirsiniz. "mdk.rpm" uzantılı paketleri Red Hat üzerine kurmak isterseniz biraz uğraşmanız gerekiyor. Bu paketleri kurduktan hemen sonra MySQL sunucunuz çalışır duruma gelecektir. İlk olarak yapmanız gereken şey "root" kullanıcısına bir parola atamak olmalıdır. Aksi taktirde tüm kullanıcılar her veritabanına ulaşıp istediklerini yapabilirler. Bu amaçla kullanıcıların verilerinin tutulduğu "mysql" veritabanına erişelim. Hemen şu komutu girin:

mysql -u root mysql

Bu komut ile MySQL sunucusundaki "mysql" veritabanına "root" kullanıcısı ile istemci olmuş olacakınız. "root" kullanıcısının parolasını değiştirmek için

mysql> SET PASSWORD FOR root@"%" = PASSWORD('GizliParola');

komutunu girin. (Uyarı: "mysql>" istemci imlecidir, bunu yazmıyorsunuz). SQL işlemlerinde sorguları sonlandırmak için noktalı virgül (;) kullanılır. Şimdi artık "root" kullanıcısı sonraki oturumlarda "GizliParola" ile bağlanabilecektir. Şimdi şu komut ile çıkın

mysql> exit

Artık yeni parola ile bağlanmamız gerekecek. Hemen bağlanalım ve mbaser adında bir kullanıcı açalım. Bu kullanıcının parolası "top-secret" olsun ve tüm veritabanı uygulamalarında tam yetkili kılınsın.

mysql -u root mysql -p

Enter password: (root'un parolasını yazın)

Reading table information for completion of table and column names

You can turn off this feature to get a quicker startup with -A

Welcome to the MySQL monitor. Commands end with ; or \g.

Your MySQL connection id is 5 to server version: 3.22.25

Type 'help' for help.

mysql> GRANT ALL PRIVILEGES ON *.* TO mbaser@localhost IDENTIFIED BY 'top-secret' WITH GRANT OPTION;

Query OK, 0 rows affected (0.00 sec)

mysql>

Şimdi de gorkem kullanıcısı sadece gelecek.com.tr makinasından "beyazpeynir" parolası ile bağlanabilip "okul" veritabanından şu işlemleri yapabilsin: seçme, ekleme, güncelleme, silme, oluşturma, ve düşürme.

mysql> GRANT SELECT,INSERT,UPDATE,DELETE,CREATE,DROP -> ON okul.* TO [email protected] IDENTIFIED BY 'beyazpeynir';

Query OK, 0 rows affected (0.03 sec)

Şimdi "okul" veritabanını oluşturalım. Bu amaçla "mysqladmin" programını kullanacağız. Şu komut ile bu veritabanını oluşturabiliriz.

mysqladmin -u mbaser -p create okul

Enter password: (mbaser'in parolası)

Şimdide bu veritabanına bağlanıp birkaç işlem yapalım:

mysql -u mbaser -p okul

Enter password: Welcome to the MySQL monitor. Commands end with ; or \g.

Your MySQL connection id is 10 to server version: 3.22.25

Type 'help' for help.

mysql>

İlk olarak öğretmenler isimli bir tablo oluşturalım. Bu tabloda "sicil", "adi", "telefon" "adresi" alanları olsun. sicil alanı (en uzun 8) ile telefonu tamsayı (en uzun 10), adi değişken karakter (en fazla 128) ve adresi metin özelliğini taşısın.

mysql> create table ogretmenler (

-> sicil integer(8),

-> adi varchar(128),

-> telefon integer(10),

-> adres text);

Query OK, 0 rows affected (0.03 sec)

Şimdi bu tabloya bir kayıt girelim.

mysql> insert into ogretmenler (sicil, adi, telefon, adres) values (

-> 67889967,

-> "Hakan TOPKAYA",

-> 03125567794,

-> "Bilmem ne sokağı, bilinmeyen caddesi, sorulmayan ap. no:77/99, Ank.");

Query OK, 1 row affected (0.01 sec)

Sayı değerleri girerken tırnak içerisine yazmadığımız halde cümle değerleri tırnak (") içerisine yazdığımıza dikkat edin. Şimdi de tablodaki tüm verileri isteyelim:

mysql> select * from ogretmenler;

İsminde "BAŞER" kelimesi geçen öğretmenlerin sicil numaralarını sorgulamak için:

mysql> select sicil from ogretmenler where adi like "%BAŞER%";

+--------+

| sicil |

+--------+

| 345345 |

+--------+

1 row in set (0.00 sec)

İsmi "Görkem Çetin" olan öğretmenin adresi için

mysql> select adres from ogretmenler where adi="Görkem Çetin";

Sicil numarası "555"ten küçük öğretmenleri adı ve telefon numarası için

mysql> select adi, telefon from ogretmenler where sicil > 555;

İsterseniz bir öğretmeni silelim:

mysql> delete from ogretmenler where adi="Hakan Topkaya";

Şimdi de bir güncelleme yapalım:

update ogretmenler set telefon=345345345 where adi="Mustafa Başer";

Sorgulamalarda büyük-küçük harfin öneminin olmadığına dikkat ediniz. Bir veritabanındaki tabloları görmek istiyorsanız:

mysql> show tables;

komutunu kullanabilirsiniz. Herhangi bir tablodaki alanları görmek istiyorsanız da

mysql> show columns from tablo_ismi;

komutu işinizi görecektir. Son olarak bu tabloyu silelim:

mysql> drop table ogretmenler;

Gördüğünüz gibi SQL temel komutlarını kullanarak birçok işi yapabiliyoruz. MySQL oldukça hızlı fakat çok az fonksiyon içeren ilişkisel olmayan bir veritabanı sunucusudur. "Peki nerede nasıl kullanacağım?" diye bir soru sorarsanız cevabı çok kolay: Her türlü veritabanı uygulamalarında güvenle kullanabilirsiniz. Özellikle web tabanlı uygulamalar için biçilmiş kaftan. web programcılığında en çok kullanılan Perl ve PHP'den rahatlıkla erişebilir ve her işi yapabilirsiniz. Son zamanlarda popüler olan e-ticaret uygulamalrında ürünleri tutmak için kullanmanız olası. Zaten birçok e-ticaret programının MySQL desteği vardır. C++, Pascal, Delphi, Tcl, Python gibi çok kullanılan programlama dillerinden de MySQL'e erişmek mümkün. MySQL'i web arabiriminden yönetmek için "phpmayadmin" diye bir de program bulunuyor.