Poldermolen a/h Leekstermeer

II.POLDERMOLEN,Gem Roden,(polder Leutingewolde/Leekstermeer).

Molenaar,visser, Engbert (Engberts) van Esch,geboren di 24-04-1821, Gem Roden,en overl. wo 26-01-1898, Gem Roden. Engbert (Engberts) van Esch,(zoon uit het 2e Huwelijk van Engbert (Geerts) van Esch,en Martje (Berends),Beukema), trouwt te Roden za 15-09-1849, met Jantina (Jannes) Geersing, geboren ma 03-12-1827,Gem Roden,en aldaar overl. zo 12-12-1869. Adres: Molenaar E E van Esch,Leutingewolde N 367, later gewijzigd in Leutingewolde N 398,Gem Roden.
Toelichting bij II. Polderrmolen a/h Leekstermeer,(Leutingewolde).
Waterschap "Noordenveld" Gem Roden.
BIJZONDERHEDEN poldermolen.


De polder rond het Leekstermeer is in 1856 ingedijkt als winterpolder.
De inpoldering van de lage landen rond het meer,
die iedere winter onder water stonden,heeft F14.000,- gekost.
Rond het Leekstermeer,richting Roderwolde,werden verschillende
windwatermolens gebouwd.
De poldermolen in de zgn Leutingewolderpolder,(bij het L'meer,waar wij ons
mee bezig houden),met als toekomstige molenaar E E van Esch,werd in 1858
als nieuwe molen opgeleverd.Tot slot; De molen in de Leutingwolderpolder,
(molenaar E E van Esch),werd door een kloeken achtkanten vijzelmolen bemalen,
staande aan het Leekstermeer,op de zgn vereeniging van de Jardensche
Gouwe en de Schipsloot. De watermolen had 2 vijzels,en loosde het water
op het meer.*)
*)In 1866 stonden er � 9 watermolens om de nieuwe landaanwinning,
polder(s),rond het meer droog te houden.

Een kleine opsomming uit het Kasboek - Polderbestuur - 1857.
De BOUW van de molen aan het Leekstermeer werd gestart in
Augustus 1857.
Het KASBOEK van het polderbestuur vermeld in 1858 de volgende UITGAVEN.

Juny 1858-Betaald aan R Deodatus voor geleverd hout bij het rigten van de molen,ter Som van	F 5,-
Juny 1858-Betaald aan H Erenstein voor het verven van het molenhuis van binnen,ter Som van	F 8,-
Juny 1858-Betaald aan H Raven voor 20 Roeden Sloot graven, � 11 ct de Roede,ter Som van	F 2,20
Juny 1858-Betaald aan A S Landweer voor 30 kannen JENEVER, bij het rigten van de Molen,� F 0,53� de Kan, ter Som van.	F 16,05
UIT het KASBOEK van de maand JULY: 10 July 1858-Betaald aan E E van Esch voor 5 dagloonen bij de molen � F 0,75 per dag,ter Som van	F 3,75
10 July 1858-Betaald aan Lodewijk Coopman voor het bouwen van het molenhuis,ter Som van	F 94,-
17 July 1858-Betaald aan E E van Esch voor 6 dagloonen bij de molenbarg � F 0,75 per dag,ter Som van	F 4,50
UIT het KASBOEK van de maand SEPTEMBER 1858: - Sept 1858-Betaald aan H Seubring te Noordlaren wegens het bouwen van een NIEUWE WATERMOLEN met bijlevering van alle materialen,ter Som van	F.6183,-
Sept 1858-Betaald aan E G Brink voor geleverd ijzer- werk aan het molenhuis,ter Som van	F 10,38�


(Tot zover een uittreksel uit het Kasboek).
   Benodigde materialen voor de bouw van de molen werden als
   volgt aangevoerd:
 - Zand en steen werden geleverd door H Winter.
 - Stenen voor de molen werden geleverd door Jhr Mr
   U W F van Panhuys,te Leek. Kosten F 1214,30.
   (De jonkheer Mr U W F van Panhuys stichtte in 1855
   een steenfabriek aan de Hooilandslaan,nu Meerweg
   te Roden,op de plaats van voorheen "Lindenstein").
 - IJzerwerk aan de molen,gunning I Zuiderhoek.
 - Bouw molenaarswoning,gunning Lodewijk Coopman.
 - Schilderwerk beide gebouwen, H Erenstein te Roden.
 - Voor het graven van sloten,en het maken van een
   dijk enz.,werden verschillende losse werklieden ingehuurd.
   De molenaar E E van Esch,(molen II),Gem Roden,
   verdiende een jaarloon van F 78,-.
 - In 1916 werd de molen voorzien van een liggende
   stoomketel,met hoge schoorsteenpijp.
 - In 1923 wordt de poldermolen verkocht.
 - In Mei 1926 poldermolen afgebroken.
 - In 1934 stoomketel vervangen door een snellopende
   dieselmotor: merk Stork en Co,type "Gauz" 40 pk bij 1000 omw./min.
 - In 1942 (WO-II) windmolen aangekocht in Pieterzijl
   (Gr),met de bedoeling deze weer op te bouwen bij het Leekstermeer.
   Dit in verband met de olie schaarste. Men wilde deze poldermolen door molen
   bouwer Bremer en Zn.,te Adorp weer op de oude fundering herbouwen.
   E�n en ander is niet doorgegaan. De molen is weer verkocht,en stond in
   1948 nog in Pieterzijl. De molen werd in 1926 afgebroken.
 - 1949. Het geheel wordt vervangen door een nieuw
   elektrisch gemaal met schroefpomp.
   Bron: Hist.Ver.Roden.
   NB De wieken van een molen draaien linksom, zgn.tegen
   de wijzers van de klok in.

De omgeving van het Leekstermeer kan betiteld worden als een gebied van stilte.
Alhoewel met de komst van een watersportcentrum aan de rand v/h meer,
��n en ander is gewijzigd.
Overigens kan men er genieten van een mooi landschap,bestaande uit
gedeeltelijk weidegronden en overgebleven petgaten. Veel weilanden zijn
omzoomd door houtwallen,bossages, bestaande uit elzenstruiken,
(voor afscheiding van vee),en beschutting tegen koude winden.
In gebieden met ruilverkavelingen,(20e eeuw),ten gunste van de economie,
is het landschap drastisch gewijzigd.
  Op sommige plaatsen is het meer gevaarlijk diep.
 Ze hebben namelijk zand uit het meer gehaald voor de aanleg van de A 7.

Poldermolen aan het leekstermeer.

De persoon op de foto is de hulp-molenaar van Santen.

-
 Tot slot de molenaarswoning van E E van Esch,bij het Leekstermeer is nog aanwezig.
  Min of meer nog in oorspronkelijke staat. Aan de vorm is te zien,dat in het molenaarshuis
  de mogelijkheid aanwezig was voor "veestalling".
  Het rieten dak is waarschijnlijk ook oorspronkelijk.
  Bij de renovatie zijn er grotere ramen geplaatst,(andere kozijnen en deur),en de
  buitenmuren zijn cr�me-wit bepleisterd.
- Bij de oude fundering van de watermolen,staat nu een elektrisch gemaal,
  voor de afvoer van overtollig water.
  BRON: eigen waarneming.
        Hist.Ver. Roden.

Engbert Engberts van Esch,gehuwd op 28-jarige leeftijd op za 15 Sept 1849,
te Roden, met de 21-jarige Jantien (Jannes) Geersing, geboren ma 3 Dec.1827
te Roden, en overleden op zo 12 Dec.1869, (42 jr), te Leutingewolde, Gem Roden.
Kinderen: Uit bovengenoemd echtpaar:
1.MARGIEN van ESCH, geboren 04-02-1850, te Roden, en overleden
  17-12-1905,te Leek.
  Margien huwde Popke van der Heide,(molenmaker) te leek.
  V��r haar huwelijk verving Margien huishoudelijk haar moeder,
  die in 1869 (42 jr) was overleden.
  Uit het huwelijk van Margien X Popke zijn 5 kinderen geboren.

2.JANNES van ESCH, geb.18-12-1853,te Roden,en overl.17-01-1930,
   te Roden,(molenaarsknecht),(zn van Engbert(Engberts) van Esch,
   en Jantien (Jannes) Geersing),de latere opvolger van zijn
   vader als molenaar.
   Jannes van Esch,trouwt 16-05-1885 te Roden, met Antje Takens,
   geb.1858 te Nuis,Gem Marum,en overl.09-11-1923,Roden,
   (dochter van Anne(Abrahams)Takens, gehuwd met Lamke
   (Harms)de Boer,beiden wonende te Nuis)).
   Kinderen uit huwelijk Jannes van Esch X Antje Takens:
   2 dochters + zoon Engbert,de molenaar in sp�,als opvolger van zijn vader.
   Zoon Engbert van Esch, geb.12-02-1894, Gem Roden,en overl.
   26-10-1965,begraven Oostwold Gr.(zn van Jannes van Esch, X
   Antje Takens),(trouwt 23-04-1926 met Hiltje Helmus, uit
   Hoogkerk).
   Kinderen uit huwelijk van Engbert v Esch X Hiltje Helmus:
   1.Jannes van Esch, geb.22-08-1926.
   2.Pieter van Esch,geb.17-07-1930.
   3.Antje van Esch, geb.16-02-1938.
3.ENGBERT van ESCH, geb.05-09-1861 te Roden.(zn van Engbert
   (Engberts) van Esch, X Antje Takens),trouwt Arendje de Vries.
   Als echtpaar kwamen ze uit Oldampt,
   waar Engbert fungeerde als watermolenaar. Ze trokken in bij
   bij hun vader/schoonvader, E E van Esch, a/h Leekstermeer.
   In 1890 wonen ze te Tolbert, Gem Leek, alwaar hun dochter
   Grietje Jantine wordt geboren op 20-04-1890.
   Het echtpaar verhuist op 28-04-1896 vanuit Leek naar
   Grootegast,en daarna in dezelfde samenstelling op 12-06-1899
   naar Grijpskerk.
4.JAN van ESCH, geb.05-06-1865 te Roden,(in het molenaarshuis
   aan het Leekstermeer, (zn van Engbert (Engberts) van Esch,
   X Jantien (Jannes) Geersing),trouwt 07-05-1887, te Roden,
   met Zwaantje Andriessen,geboren 20-08-1866 te Roderveld.
   De moeder van Jan van Esch overleed in 1869!
   Uit het huwelijk van Jan van Esch X Zwaantje Andriessen zijn
   10 kinderen geboren.



    (zie poldermolen >> bij III).