Reis naar het Hart van Heilzame Verwarring:

een persoonlijke kennismaking met de RTK-visie

Mijn eerste kennismaking met Ruimte, Tijd en Kennis vond plaats d.m.v. het boek "Love of knowledge". Ik kwam dat boek tegen in de Amerikaanse boekhandel in Den Haag en zodra ik het in handen had intrigeerde het me meteen enorm. Dat was vooral vanwege de vele tekeningetjes en diagrammen die erin stonden. Zoals wel vaker wanneer ik een boek tegen kwam dat me aldus intrigeerde kocht ik het meteen. Ik was sowieso gewend om elk nieuw boek op het gebied van meditatie, psychologie of bewustzijn, dat ik tegenkwam in te bladeren en te kopen als het me wat leek. Op dat moment, het was in 1987, moet het net verschenen zijn.

Ik heb sterke herinneringen overgehouden aan de ervaring die het lezen van dit boek teweeg bracht, zoals overigens met meer "sleutelwerken" in mijn ontwikkeling. In die tijd was ik gezegend met een heerlijke grote tuin en ik deed niets liever dan mezelf ergens achterin verschuilen met dit boek. Ik las een stukje, ik besnuffelde de pagina's, ik bewonderde de planten en bomen om mij heen, vervolgens las ik weer een stukje etc. Het leverde een merkwaardige ervaring op: Ik snapte er eigenlijk niet veel van en toch was er iets dat maakte dat ik doorlas. Zo af en toe drong er iets van een betekenis tot mij door. Maar meestal overheerste er simpelweg een gevoel dat er in deze tekst, achter deze woorden, een veel en veel grotere visie verborgen lag. Een visie waar ik een voorgevoel van had, alsof ik hem kon ruiken, zonder ook maar enig idee te hebben waar het nu echt over ging. Bijzonder van dit boek vond ik ook dat er geen leerstellingen of zekerheden werden verkondigd. In plaats daarvan presenteerde zich een soort niets-ontziende analyse, een soort van vragenstellend ondergraven van al wat ons gewoonlijk houvast of zekerheid leek te bieden. En het effect ervan was een soort van prettige, heilzame verwarring. Wanneer ik na het lezen een wandeling ging maken in de avondschemering kon ik met geen mogelijkheid na vertellen wat ik gelezen had, terwijl ik me toch op een vreemde manier verzadigd en voldaan voelde.

Het was al enige jaren later dat ik voor het eerst echt kennis maakte met de activiteiten van het Nyingma-centrum. Ik was in die tijd vooral geïnteresseerd in Kum Nye, hetgeen verband hield met mijn werk, waarin ik nogal aan stress onderhevig was. Nadat ik enkele Kum Nye-weekenden had gevolgd besloot ik om in de zomer een wat langere retreat te volgen. Bij het inplannen van de data in mijn agenda verwisselde ik echter de data van de Kum Nye retreat met die van de RTK-retreat. Aangezien op mijn werk met collega's alles al lang en breed was afgesproken kon ik niet meer terug en dus besloot ik de proef op de som te nemen en de RTK-retreat te volgen, hoewel ik me er eigenlijk weinig bij kon voorstellen. Het werden een merkwaardige, maar vooral indrukwekkende vijf dagen. We zaten ergens achteraf op een boerderij in Drenthe en het regende nogal. Ik had als fanatiek kampeerder mijn tentje in de tuin geplant, maar na twee dagen had ik een hevige verkoudheid te pakken. Ik zette echter alles op alles om het hele programma mee te doen. Wat het meeste indruk op mij maakte waren de mantra's. Omdat het op een van de dagen toevallig ook volle maan was zongen we op een avond de Vajra-Guru-mantra gedurende anderhalf uur. Vooral die eerste keer zal ik nooit vergeten; met name de stilte die erop volgde. Een stilte die overdonderend was. Ook de mantra Ah-ha-sha-sa-ma-ha zongen we vele malen lang achter elkaar. Ik ervaarde in het zo voor het eerst zingen van de mantra's iets van troost en weemoed, alsof ik na een lange reis eindelijk thuis was gekomen. Het was alsof deze mantra's een heimwee in mij wakker maakten naar een soort binnenland van de geest, een gebied waarvan ik het bestaan ooit scheen te zijn vergeten en dat ik nu had herontdekt. Maar ook het op intensieve wijze werken met de oefeningen was een openbaring voor mij. Ik was, kortom, verkocht. Na afloop van de retreat schafte ik het boek "Time, Space and knowledge" onmiddelijk aan en de rest van die zomer bracht ik door met het bestuderen ervan.

Vanaf dat moment ben ik eigenlijk onafgebroken met RTK bezig geweest. Ik merkte bij het bestuderen van deze visie en het intensief werken met de oefeningen dat de diverse andere meditatie-systemen en spirituele richtingen die ik tot dan toe had gevolgd een uitstekende voorbereiding waren geweest en dat dit mij nu in staat stelde om in een veel hoger tempo dan sommige anderen door te dringen tot de essentie van deze visie. Het was eigenlijk precies het soort visie waar ik jarenlang naar op zoek was geweest: Een benadering waarin de rigoreusheid van een niets-ontziende logica en een op alles doorvragende analyse werden gecombineerd met een uitvoerig aanbod van meditatieve oefeningen. Ik herkende elementen van alles waar ik tot dan toe mee bezig was geweest, zonder dat er op enigerlei wijze claims werden gelegd in de richting van een patent op de waarheid.

 De verbinding die deze visie heeft met het Tibetaans Boeddhisme, een verbinding die historisch gezien onbetwijfelbaar is, maar die inhoudelijk gezien van meet af aan door Tarthang Tulku werd ontkend, blijft natuurlijk een belangrijk onopgehelderd heet hangijzer en een bron voor gevolgtrekkingen en speculaties.